ដោយមានទឹកមុខញញឹមញញែម យុវសិស្សហ៊ាន ចាន់ថន ក្នុងវ័យ២០ឆ្នាំមកពីវិទ្យាល័យជា ស៊ីមសន្ធរម៉ុកបានរៀបរាប់ថា ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ខ្លួនក្រោកពីដេកនៅម៉ោង៤ទាបភ្លឺ ដើម្បីទន្ទេញមេរៀន រួចរៀបចំខ្លួនទៅសាលានៅម៉ោង៦។
យុវសិស្សដែលកំពុងខំរៀនត្រៀមប្រឡងទុតិយភូមិនេះបន្តថា បន្ទាប់ពីនោះ គេនៅសាលារហូតដល់ម៉ោង៧កន្លះល្ងាចទើបទៅផ្ទះ ព្រោះចាន់ថនត្រូវនៅរៀនបន្ថែមក្រៅម៉ោងនៅពេលរសៀល និងចូលរួមក្លឹបសិក្សាមួយរៀនជាមួយមិត្តភក្តិរយៈពេល១ម៉ោងកន្លះ បន្ទាប់ពីចេញពីសាលារដ្ឋ។
ចាន់ថននិយាយថា៖ «ក្រោយពីទៅដល់ផ្ទះ ខ្ញុំញ៉ាំបាយល្ងាច ហើយខ្ញុំសម្រាកបន្តិច រួចទៅធ្វើលំហាត់រហូតដល់ម៉ោង១១យប់ទៀត»។
ចាន់ថនគឺជាសិស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមសិស្ស៨៨.០០០នាក់ដែលត្រៀមនឹងប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិនៅខែក្រោយនេះ។
ទាំងអ្នកសង្កេតការណ៍ និងសិស្សានុសិស្សមួយចំនួនបាននិយាយស្របគ្នាថា កំណែទម្រង់របស់ក្រសួងអប់រំសម្រាប់ការប្រឡងនេះពិតជាធ្វើឲ្យសិស្សានុសិស្សខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រច្រើនជាងមុន។
ចាន់ថនបាននិយាយថា ការប្រឡងបាក់ឌុបនេះមិនមែនជាការប្រឡងដែលសិស្សអាចត្រៀមក្នុងរយៈពេល១ឬ២ឆ្នាំបាននោះទេ គឺសិស្សត្រូវមានគោលដៅទុកជាមុន និងទស្សនវិស័យឲ្យវែងឆ្ងាយ ទើបគេអាចទទួលបានជោគជ័យ។
ចាន់ថនបានបន្តថា៖ «ខ្ញុំគាំទ្រកំណែទម្រង់របស់ក្រសួង ព្រោះថា វាជារឿងមួយដ៏ល្អសម្រាប់យុវជនជំនាន់ក្រោយក៏ដូចជាយុវជននៅពេលបច្ចុប្បន្ន ហើយការប្រឡងណាក៏ដោយក៏ត្រូវមានបទបញ្ជា បទបញ្ញត្តិឲ្យបានត្រឹមត្រូវដែរ»។
កាលពីឆ្នាំ២០១៤កន្លងទៅនេះ លោកហង់ ជួនណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានធ្វើការកំណែទម្រង់លើប្រព័ន្ធអប់រំនៅកម្ពុជា ដោយចាប់ផ្តើមពីកំណែទម្រង់លើការប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ដែលទាំងអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ និងអ្នកសង្កេតការណ៍មកពីអង្គការយូនីសែហ្វ(UNICEF)ក៏បានចូលរួមដើម្បីបញ្ឈប់ការលួចចម្លង និងបញ្ឈប់ការលក់សំណៅឯកសារ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យសិស្សដែលប្រឡងជាប់មានរហូតដល់ជាង៨០ភាគរយ។
នាងអ៊ីរីកា ប៊ូក មន្ត្រីរបស់អង្គការ UNICEF នៅកម្ពុជា បានប្រាប់វីអូអេខ្មែរតាមរយៈអ៊ីម៉ែលថា កាលពីឆ្នាំមុន បុគ្គលិករបស់អង្គការ UNICEF បានចុះឈ្មោះធ្វើជាអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យដើម្បីត្រួតពិនិត្យបេក្ខជនប្រឡងនៅតាមបណ្តាមណ្ឌលប្រឡងមួយចំនួន ក៏ប៉ុន្តែដោយសារតែឆ្នាំនេះ ប្រព័ន្ធអប់រំស្ថិតនៅក្នុងចំណុចមួយដើម្បីពង្រឹងសុចរិតភាពនៃដំណើរការប្រឡង អង្គការ UNICEFនឹងមិនចូលរួមទេ។
បើទោះបីជាការករណីលួចចម្លង និងការលក់សំណៅនៅតែបន្តក៏ដោយ តែកំណែទម្រង់ពិតជាមានប្រសិទ្ធភាពព្រោះលទ្ធផលការប្រឡងបានបង្ហាញថា សិស្ស២៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះបានប្រឡងជាប់។
លោកហង់ ជួនណារ៉ុនបានប្រាប់វីអូអេខ្មែរថា ការប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិឆ្នាំនេះនឹងធ្វើឡើងរយៈពេល២ថ្ងៃគឺចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥ នាពេលខាងមុខនេះ។ លោកបានបន្តថា ចំនួនបេក្ខជន បេក្ខនារីដែលចូលរួមប្រឡងមានប្រហែល៨៨.០០០នាក់ ហើយក្នុងនោះមានជាង១០.០០០នាក់ជាសិស្សដែលប្រឡងធ្លាក់ពីឆ្នាំមុន ហើយត្រៀមប្រឡងនៅឆ្នាំនេះ។ ចំណែកមណ្ឌលប្រឡងមានចំនួន១៤៩មណ្ឌលទូទាំងប្រទេស។
លោកហង់ ជួនណារ៉ុនក៏បានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា៖ «ក្រសួងនឹងបន្តរឹតបន្តឹងការប្រឡងឆ្នាំនេះឲ្យមានស្តង់ដារដូចឆ្នាំមុន ហើយខ្ញុំរំពឹងថា ចំនួនសិស្សដែលជាប់នឹងមានការកើនឡើង»។
លោកគ្រី ណារិទ្ធ ដែលជាគ្រូបង្រៀនថ្នាក់ទី១២មកពីវិទ្យាល័យ ជា ស៊ីម សន្ធរម៉ុកបានឲ្យដឹងថា សិស្សភាគច្រើនបានខិតខំរៀនជាងមុន ព្រោះពួកគេបានដឹងថា ក្រសួងនឹងរឹតបន្តឹងការប្រឡង។
លោកបន្ថែមថា៖ «តាមការសង្កេតរបស់ខ្ញុំ សិស្សទាំងនោះបានមករៀនទៀងទាត់ជាងមុន ចេះមករៀនគួរ និងមានបើកក្លឹបសិក្សារៀនជាមួយមិត្តភក្តិដោយខ្លួនឯង»។
ស្រដៀងគ្នានឹងចាន់ថនដែរ យុវសិស្សប៊ុន សីហា អាយុ១៩ឆ្នាំ មកពីវិទ្យាល័យហ៊ុន សែនជម្ពូរវ័ន ដែលនៅជាយទីក្រុងភ្នំពេញ បាននិយាយថា គេបានខិតខំប្រឹងរៀនត្រៀមប្រឡងថ្នាក់ទី១២ ថ្នាក់ជាតិនេះតាំងពីថ្នាក់ទី៩មកម្ល៉េះ ហើយសព្វថ្ងៃ គេកំពុងតែខិតខំបន្ថែមដោយបានរៀនឈ្មួលបន្ថែមផង រៀនក្រៅម៉ោងរវាងសិស្សគ្នាឯងផង។
សីហាបានបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំខំទៅរៀនគួរក្រៅម៉ោងដល់សាលាជ័យថាវីដែលនៅឯទីក្រុងនោះ»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សិស្សមួយចំនួនទៀតនៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានបង្ហាញពីភាពសោកស្តាយ និងភ្ញាក់ខ្លួន ហើយចាប់ផ្តើមរៀនសូត្រឡើងវិញនៅថ្នាក់ទី១២ ខណៈពេលដែលក្រសួងរឹតបន្តឹងការប្រឡង។
យុវសិស្សឈ្មោះសន ស្រីលាភ អាយុ១៨ឆ្នាំ មកពីវិទ្យាល័យជា ស៊ីម សន្ធរម៉ុក បានប្រាប់វីអូអេថា ដោយសារតែខ្លួនមើលឃើញថា ការប្រឡងមុនៗមានលក្ខណៈធូររលុង ដែលសិស្សមិនចេះក៏នៅតែជាប់ដោយសារការលួចចម្លងនោះ នាងក៏មានគំនិតមិនសូវចង់រៀនដែរ។ នាងនិយាយថា៖ «ទាល់តែឃើញកំណែទម្រង់អញ្ចឹង ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើមរៀន ភ្ញាក់ខ្លួនហើយខំប្រឹងរៀន»។
នាងបានលើកឡើងថា នៅពេលនាងឃើញសិស្សថ្នាក់ទី១០ និងទី១១ មិនសូវខំរៀន នាងមានអារម្មណ៍ថា ស្តាយជំនួសពួកគេ ហើយចង់ប្រាប់ឲ្យពួកគេខំប្រឹងរៀន ដើម្បីកុំឲ្យខកខ្លួនដូចនាង។
លោកកែម ឡី អ្នកវិភាគឯករាជ្យ បានបង្ហាញការយល់ឃើញលើអាកប្បកិរិយារបស់សិស្សថា កាលពីមុនសិស្សមិនសូវមានការយកចិត្តទុកដាក់លើការរៀនសូត្រប៉ុន្មានទេ ដោយសារពួកគេអាងទៅលើការស៊ូកប៉ាន់។ ប៉ុន្តែមួយរយៈកន្លងមកនេះ ពោលគឺត្រឹមឆ្នាំ២០១៤ សិស្សមានការប្រុងប្រយ័ត្នជាងមុន លែងពឹងផ្អែកលើការលួចចម្លង ការឲ្យគេធ្វើឲ្យ ឬលួចចម្លង ហើយពួកគេចាប់ផ្តើមពឹងលើសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនគេវិញ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការធ្វើកំណែទម្រង់នេះជារឿងល្អមួយ ព្រោះថា ទីមួយ វាជាការពញ្ញាក់អារម្មណ៍មួយទៅដល់សិស្ស កុំឲ្យពឹងផ្អែកលើការចម្លងគ្នា ការបង្កើតកំហុសនាពេលប្រឡង។ ទីពីរ វាក៏ជារបត់ថ្មីមួយដែរ ដែលមន្ត្រីក្រសួងអប់រំបានរៀបចំក្រុមកំណែទម្រង់ដែលមានមនុស្សល្អៗ អ្នកដែលមានសមត្ថភាព និងគុណភាពខ្ពស់ៗមកជួយគិតជ្រោមជ្រែង និងទីបី គឺយើងនឹងមានសង្ឃឹម ប្រសិនបើជាគាត់ ជារដ្ឋមន្ត្រី ហើយគាត់មានសិទ្ធិអំណាចពេញលេញក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ពិតប្រាកដ មិនមែនជាលក្ខណៈនយោបាយ»៕
