ប្រទេសម៉ាឡាវីកំពុងដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីដោយផ្អែកលើសហគមន៍ ដើម្បីបង្កើនចំនួនស្ត្រីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៩។ បច្ចុប្បន្នស្ត្រីមានត្រឹមតែ១៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះក្នុងអាសនៈសភាសរុប ហើយតួនាទីនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់មូលដ្ឋានដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតគឺមានបុរសកាន់តែច្រើនលើសលប់។
ប្រទេសម៉ាឡាវីសង្ឃឹមថានឹងបង្កើនការចូលរួមនយោបាយរបស់ស្ត្រី ក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៩ ដោយផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើសហគមន៍នៅតាមជនបទ។
លោក Wisdom Chimgwede គឺជាអ្នកឯកទេសផ្នែកទំនាក់ទំនងសម្រាប់ការផ្ដួចផ្ដើមដែលហៅថា ទីភ្នាក់ងារគ្រប់គ្រងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ៥០-៥០។
លោក Chimgwede និយាយថា៖
«អ្វីដែលសំខាន់និងជាការផ្តោតយកចិត្តទុកដាក់នៅពេលឥឡូវនេះ គឺពិនិត្យទៅលើការធ្វើឲ្យប្រាកដថា ត្រូវតែមានការចូលរួមពីរចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមភូមិនានាដើម្បីធានាថា មានស្ត្រីចូលរួម មានស្ត្រីឈរឈ្មោះ និងមានស្រ្តីទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតគាំទ្រ ដើម្បីកាន់តំណែងក្នុងសភា នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៩ខាងមុខនេះ»។
ទីភ្នាក់ងារនេះនឹងសហការជាមួយនឹងក្រុមអង្គការក្នុងស្រុក និងក្រុមសាសនាជាច្រើន ហើយនិងប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដើម្បីគាំទ្រដល់បេក្ខនារីដែលឈរឈ្មោះ។
លោក Chimgwede និយាយថា៖
«វាជាឧបករណ៍ដ៏សាមញ្ញមួយ ដែលអ្នកអាចហៅទូរស័ព្ទទៅកាន់លេខមួយ ហើយស្ដាប់សំឡេងដែលថតទុក។ ប្រសិនបើអ្នកចង់បានព័ត៌មានអំពីសំណួរជាក់លាក់ណាមួយ អ្នកនឹងត្រូវបានគេភ្ជាប់ទៅកាន់លេខជាក់លាក់មួយទៀត ដើម្បីធានាថា អ្នកនឹងទទួលបានចម្លើយទៅលើសំណួរដែលអ្នកមាន ដូចជាសំណួរថា តើអ្នកអាចធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតបានយ៉ាងដូចម្ដេច? តើអ្នករៀបចំគម្រោងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតដូចម្ដេច? ហើយតើអ្នកមានអ្វីខ្លះហើយ?»
ប្រទេសម៉ាឡាវី បានតស៊ូអស់ពេលជាយូរមកហើយដើម្បីសម្រេចសមភាពយេនឌ័រក្នុងសភា។ ក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៤ បេក្ខនារីឈរឈ្មោះជាសមាជិកសភាឈ្នះឆ្នោតបានតែ៣០អាសនៈប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោម
អាសនៈសរុបចំនួន ១៩៣ ដោយថយចុះពីចំនួន៤៣អាសនៈក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០០៩។
អ្នកស្រី Aisha Mambo សមាជិកសភាតំណាងមណ្ឌល Mangochi-Nkungulu ភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសម៉ាឡាវី និយាយថា បេក្ខនារីឈរឈ្មោះខ្វះខាតនូវធនធានដែលគូប្រកួតប្រជែងជាបុរសមាន។ អ្នកស្រីនិយាយបន្ថែមថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីជួយពួកគេនាពេលកន្លងមកបានធ្វើឲ្យមានបញ្ហាលើសដើម ។
អ្នកស្រី Mambo និយាយថា៖
«ពួកគេបានឲ្យអាវយឺតបន្តិចបន្តួចមកពួកយើងនៅពេលចុងរដូវកាលយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត។ អ្នកខ្លះក្នុងចំណោមពួកយើងមិនបានចែកអាវយឺតទាំងនោះទេ ពីព្រោះអាវយឺតទាំងនោះវាមិនបានជួយយើងទេ តែវាបែរជាធ្វើឲ្យខូចយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់យើងទៅវិញ។ ដោយសារតែពេលអ្នកផ្ដល់អាវយឺត៥០ឲ្យទៅមនុស្ស៥០នាក់ ក្នុងចំណោមមនុស្សរាប់ពាន់នាក់នោះ មនុស្សជាច្រើននឹងនិយាយថា៖ ទេ! ឲ្យអ្នកដែលទទួលបានអាវយឺតនោះបោះឆ្នោតឲ្យអ្នកស្រីទៅ ព្រោះអ្នកស្រីមិនចង់បានសន្លឹកឆ្នោតរបស់ពួកយើងទេ»។
អ្នកស្រីនិយាយទៀតថា បេក្ខនារីឈរឈ្មោះក៏ជួបប្រទះនឹងការរើសអើងផងដែរ។
អ្នកស្រី Mambo មានប្រសាសន៍ថា៖
«ពេលខ្លះ នៅពេលដែលស្ត្រីកំពុងធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត មនុស្សជាច្រើនជេរប្រទេចពួកគេដោយប្រើពាក្យមិនសមគួរ ដូចជាស្រីកញ្ជ្រោង និងពាក្យអាក្រក់ៗផ្សេងទៀត។ សម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំត្រូវបានគេប្រើពាក្យអសុរោះដាក់ជាច្រើន ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនបានប្រកាន់នោះទេ។ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍តែលើអ្វីដែលខ្ញុំចង់សម្រេចបានប៉ុណ្ណោះ»។
លោក Vincent Kondowe គឺជាអ្នកវិភាគនយោបាយម្នាក់នៅក្នុងរដ្ឋធានី លីឡុងវ៉េ (Lilongwe)។
លោក Kondowe ថ្លែងថា៖
«ការសម្រេចឲ្យបាននូវយុទ្ធនាការ ៥០-៥០ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៩ គឺជាមហិច្ឆតាខ្ពស់ហួសហេតុ ហើយវាមិនអាចសម្រេចបាននោះទេ។ ត្រូវចាំថា នៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡាវី មានជំនឿយ៉ាងខ្លាំងទៅលើផ្នត់គំនិតវប្បធម៌និងគុណតម្លៃ ដែលមិនចង់ឲ្យស្ត្រីដឹកនាំនោះទេ។ ហើយឥឡូវនេះ បើចង់បំបែករបាំងប្រពៃណីវប្បធម៌ទាំងនេះ គឺមិនអាចកើតឡើងក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំមុនការបោះឆ្នោតនោះទេ»។
លោក Kondowe និងអ្នកដទៃទៀតនិយាយថា ការកំណត់ចំនួនស្ត្រីគឺជាវិធីមួយដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាង ដើម្បីបង្កើនសមភាពយេនឌ័រ ជាពិសេសតាមរយៈការកំណត់ឲ្យមានចំនួនអាសនៈជាក់លាក់សម្រាប់តែស្ត្រីប៉ុណ្ណោះ»។
កាលពីឆ្នាំមុន រដ្ឋាភិបាលបានបដិសេធសំណើមួយរបស់គណៈកម្មការច្បាប់ពិសេស ដើម្បីរក្សាអាសនៈមួយក្នុងស្រុកនីមួយៗនៃស្រុកសរុបទាំង២៨នៅទូទាំងប្រទេសឲ្យសមាជិកសភាជាស្ត្រី។ អាជ្ញាធរបានអះអាងថា សំណើនេះនឹងតម្រូវឲ្យមានការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់បោះឆ្នោត។
គេរំពឹងថា គណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតម៉ាឡាវីនឹងចាប់បើកយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតជាផ្លូវការនៅខែក្រោយនេះ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៩ ៕
ប្រែសម្រួលដោយ នូវ ពៅលក្ខិណា
