អ្នកស្រី Mausi Segun ជាប្រធានអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំទ្វីបអាហ្រ្វិក និយាយថា នៅបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិកជាច្រើន ពលរដ្ឋមួយចំនួនកំពុងជាប់គាំងនៅក្នុងជម្លោះ និងមិនមានកន្លែងត្រូវទៅនោះទេ។
អ្នកស្រីថ្លែងដូចនេះថា៖ «ការរំលោភបំពានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សដ៏អាក្រក់មួយចំនួនបន្តកើតមាននៅក្នុងបរិបទជម្លោះ។ ជនស៊ីវិលត្រូវបន្តរងគ្រោះពីជម្លោះប្រដាប់អាវុធ អំពើហិង្សាក្នុងសហគមន៍ ភាពចលាចលផ្នែកនយោបាយនិងសង្គម ក៏ដូចជាការគាបសង្កត់របស់រដ្ឋាភិបាលប្រឆាំងនឹងសំឡេងរិះគន់និងឯករាជ្យ នៅតាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក។ ទាំងអស់នេះបានបណ្តាលឲ្យមានការបាត់បង់ជីវិតនិងបំផ្លាញជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋ»។
យោងតាមគម្រោងទិន្នន័យព្រឹត្តិការណ៍និងទីតាំងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ (ACLED) បានឱ្យដឹងថា យ៉ាងហោចណាស់មានព្រឹត្តិការណ៍ហិង្សាចំនួន ៣៦.០០០ករណី និងការស្លាប់ប្រជាជនជាង ៥ម៉ឺននាក់ បង្កឡើងដោយអំពើហិង្សានៅអាហ្វ្រិកកាលពីឆ្នាំមុន។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watchបាននិយាយថា ក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធយ៉ាងហោចណាស់ក៏ចំនួន១៥ នៅតំបន់ Sahel តំបន់ Lake Chad តំបន់ Great Lake និងតំបន់ជ្រោយខាងកើតនៃទ្វីបអាហ្វ្រិក (Horn of Africa) កងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលនិងក្រុមប្រដាប់អាវុធ ត្រូវបានបង្ហាញថាបានប្រព្រឹត្តអំពើរំលោភបំពានផ្សេងៗប្រឆាំងនឹងជនស៊ីវិល។
អ្នកស្រី Segun ថ្លែងបន្ថែមទៀតថា៖ «ក្រុមបះបោរប្រដាប់អាវុធ ហើយក្នុងករណីខ្លះមានកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលផងដែរ បានបង្កភាពភ័យខ្លាចនិងតក់ស្លុតដល់ជនស៊ីវិល ដែលជាប់គាំងក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នា និងបានបង្ខំឲ្យមនុស្សរាប់សែននាក់រត់ភៀសខ្លួនក្នុងស្រុកនិងចេញទៅក្រៅប្រទេស ហើយដែលពួកគេជាច្រើនត្រូវប្រឈមនឹងការរើសអើង ការបដិសេធ និងពេលខ្លះរងនូវអំពើហិង្សាផងដែរ»។
ភាពមិនអត់ឱនផ្នែកនយោបាយ សាសនា និងសង្គមក៏បានកើនឡើងផងដែរ នេះបើយោងទៅតាមក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវសិទ្ធិមនុស្ស។ របាយការណ៍បាននិយាយថា ការប្រើប្រាស់ភាសាបង្កឲ្យមានការស្អប់គុំគួន ការវាយប្រហារទៅលើបុគ្គលដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជាជនប្រឆាំង ការប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំងដើម្បីយកធនធាន និងកត្តាដទៃទៀតបានជំរុញឲ្យមានភាពតានតឹងនៅក្នុងសហគមន៍ ការបះបោរ និងការជ្រើសរើសក្រុមជ្រុលនិយមនៅតាមប្រទេសខ្លះនៅអាហ្វ្រិកជាដើម។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះ ក៏បានសរសើរសហភាពអាហ្រ្វិក និងបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់រួមទាំងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចនៃបណ្តាប្រទេសនៅអាហ្វ្រិកខាងលិច ចំពោះការចាត់វិធានការដូចជា ការសម្របសម្រួលជាមួយក្រុមប្រយុទ្ធគ្នានៅអេត្យូពី ការថ្កោលទោសរដ្ឋប្រហារនានានៅតំបន់អាហ្វ្រិកភាគខាងលិច និងការបដិសេធទទួលស្គាល់ការប៉ុនប៉ងណាមួយក្នុងការដណ្តើមយកអំណាចដោយប្រើកម្លាំងជាដើម។
អ្នកស្រី Carine Kaneza Nantulya នាយិការរងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch សម្រាប់ទ្វីបអាហ្រិ្វកបាននិយាយថា រដ្ឋអំណាចនៅក្នុងទ្វីបនេះមិនបានប្រឹងប្រែងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីស៊ើបអង្កេតការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សនោះឡើយ។
អ្នកស្រីថ្លែងដូច្នេះថា៖ «ពួកគេបានធ្វើកិច្ចប្រជុំកំពូល និងបាននិយាយអំពីរឿងទាំងនេះ។ ឧទាហរណ៍ ពួកគេចង់បានសន្តិភាពនិងសន្តិសុខ ដើម្បីធ្វើការសិក្សានិងវាយតម្លៃពីហេតុបង្កនៅពីក្រោយនៃវិបត្តិផ្សេងៗ។ ប៉ុន្តែចន្លោះប្រហោងគឺថា មិនមានការសង្កត់ធ្ងន់ពីបញ្ហាយុត្តិធម៌ និងការទទួលខុសត្រូវ ដែលគួរជាចំណុចផ្តោតនៃការធ្វើសេចក្តីសម្រេចផ្នែកនយោបាយនោះទេ ដែលទីមួយគឺរក្សានូវដំណើរការទាំងនេះ និងទីពីរ គឺផ្សះផ្សានិងផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះរាប់លាននាក់ដែលបានរងការប៉ះពាល់ដោយសារវិបត្តិនេះ»។
នៅសាធារណរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្តាលនិងហ្គីណេ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះ ក៏បានកត់សម្គាល់ពីការវិវត្តទៅមុខនៅក្នុងការធានាយុត្តិធម៌សម្រាប់បទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ។ តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិក្នុងក្រុងឡាអេបានធ្វើសវនាការប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធ នៅសាធារណរដ្ឋអាហ្រ្វិកកណ្តាល និងស៊ូដង់ ដែលមេដឹកនាំក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធក្នុងប្រទេសទាំងពីរនេះ បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរប្រឆាំងនឹងជនស៊ីវិល។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ប្រចាំតំបន់អាហ្វ្រិក ដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក បានជំរុញឲ្យមេដឹកនាំអាហ្រ្វិក និងរដ្ឋាភិបាលនានា ឱ្យអនុវត្តគោលនយោបាយដើម្បីត្រួតពិនិត្យមើលនិងរាយការណ៍ពីការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សនៅតាមតំបន់មានជម្លោះ។ ពួកគេបាននិយាយថា ការធ្វើដូចនេះអាចបញ្ចៀសបាននូវការប្រព្រឹត្តអំពើឃោឃៅនិងវិបត្តិមនុស្សធម៌ផងដែរ៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ណឹម សុភ័ក្រ្តបញ្ញា
