ថ្វីបើមានការដោះលែងតំណាងរាស្ដ្រដែលមិនទាន់មានអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាក្រុមចំនួនប្រាំពីររូបកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី២២ខែកក្កដា ប៉ុន្តែអ្នកឃ្លាំមើលដំណើរនយោបាយកម្ពុជានៅតែចាត់ទុកថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាពិបាកនឹងរើខ្លួនចេញពីគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាច។
ការចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ដ្រធ្វើឡើងភ្លាមៗក្នុងអំពើហិង្សាដែលកើតឡើងដោយការប៉ះទង្គិចរវាងក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងក្រុមអាជ្ញាធរ ហើយការចាប់តំណាងរាស្ដ្របក្សជំទាស់ដាក់គុកនេះហើយដែលបានផ្តល់បច្ច័យចុងក្រោយគឺការចរចាបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
អ្នកស្រី ជា វណ្ណាត អ្នកវិភាគឯករាជ្យ បានហៅសិល្បៈនៃការដោះស្រាយនយោបាយបែបនេះថា ជាការសើចចំអកដល់ប្រព័ន្ធតុលាការដែលកំពុងស្ថិតក្នុងភាពទន់ខ្សោយស្រាប់។
«កាលណាចេះតែយករឿងនយោបាយមកដាក់ឲ្យប្រព័ន្ធតុលាការ ហើយដោះស្រាយរបៀបនេះ ហាក់ដូចជាសើចចំអកទៅប្រព័ន្ធតុលាការមែនទែន។ហើយកាលដែលធ្វើបែបនេះហាក់ដូចជាអយុត្តិធម៌សម្រាប់តុលាការតែម្តង»។
អ្នកស្រីជា វណ្ណាតកត់សម្គាល់ថា តុលាការហាក់ដូចជាមិនមែនជាទីពឹងពាក់របស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌របស់ខ្លួននោះទេ។ មួយវិញទៀតបើផ្អែកតាមអ្នកស្រី ស្ថាប័នយុត្តិធម៌កម្ពុជាហាក់ដូចជាមិនដំណើរការ។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានចែងអំពីឯករាជ្យភាពរបស់ស្ថាប័នតុលាការ។ ហើយស្ថាប័ននេះគឺជាអំណាចដាច់ដោយឡែកក្នុងចំណោមអំណាចទាំងបីសម្រាប់ដំណើរការក្នុងប្រទេសនោះគឺអំណាចនិតិបញ្ញត្តិឬហៅថា ស្ថាប័នសភា អំណាចនិតិប្រតិបត្តិគឺរដ្ឋាភិបាលនិងអំណាចតុលាការ។
ក៏ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជាតែងតែទទួលរងការរិះគន់មិនផុតពីមាត់ទាក់ទងទៅនឹងអំពើពុករលួយយ៉ាងចាក់គ្រឹះ និងស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលនៃកម្លាំងនយោបាយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាច។
កាលពីថ្ងៃទី២៦ខែកញ្ញា នៅក្នុងឱកាសបើកដំណើរការរដ្ឋាភិបាលថ្មី លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានបង្ហាញថា ការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌គឺជាអាទិភាពមួយក្នុងចំណោមអាទិភាពសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៥នេះ។
ក្នុងនោះដែរ គោលដៅនៃការកែទម្រង់ មានដូចជាការពង្រឹងការយល់ដឹងនិងការអនុវត្តច្បាប់។ ពង្រឹងសមត្ថភាពវិជ្ជាជីវៈនិងភាពត្រឹមត្រូវ រួមទាំងការទទួលខុសត្រូវរបស់ចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា ជាដើម។
ក៏ប៉ុន្តែ លោកមេធាវី សុខ សំអឿន អតីតនាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជាកត់សម្គាល់ឃើញថា ហាក់ដូចជាមិនមានភាពជឿនលឿនណាមួយក្នុងការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នោះទេ។
«មានតែការរីកចម្រើនលើអគារ និងអាចមានការរៀបចំគ្រប់គ្រងឯកសារខ្លះ ដោយសារបញ្ហាតុលាការមិនទាន់កែប្រែនៅឡើយទេ និយាយជារួមនៅតែមានជនរងគ្រោះអញ្ចឹង»។
ដោយសារអំណាចតុលាការកម្ពុជានៅទន់ខ្សោយ បញ្ហារសើបមួយចំនួនមិនត្រូវបានដោះស្រាយ ឬត្រូវបានដោះស្រាយដោយមិនពេញលេញនោះទេ។
ជាក់ស្តែងក្នុងបរិបថនៃអំពើហិង្សាក្រោយពីការបោះឆ្នោត មនុស្សជាច្រើនត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ដោយកងប្រដាប់អាវុធរបស់រដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់ឃើញមានសញ្ញានៃចំណាត់ការត្រឹមត្រូវណាមួយសម្រាប់ផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះនោះទេ។
លោក សុខ សំអឿន មានប្រសាសន៍ថា ដើម្បីពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែធ្វើការកែទម្រង់យុត្តិធម៌ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព។
លោកកឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកត់សម្គាល់ដែរថា គណបក្សកាន់អំណាចមិនអាចប្រលែងដៃពីការទាញយកផលប្រយោជន៍ក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជាបាននោះទេ។
«ជាក់ស្តែង ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញាទាំងឡាយដែលគាត់កំពុងតែរកលុយដោយពុករលួយបាននោះ គាត់សុខចិត្តស្តាប់បញ្ជារបស់អ្នកមានអំណាចដើម្បីរក្សាតំណែង ដែលគាត់អាចរកលុយបាន។ នេះជាស្ថានភាពជាក់ស្តែងនៅក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ដែលមិនអាចកែបានទេ ដរាបណាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែកាន់អំណាច។ ហើយបើសិនជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែកាន់អំណាច នៅតែក្តោបប្រព័ន្ធតុលាការអញ្ចឹង»។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ លោកសូរិយា ប្រសាទ ស៊ូបេឌី អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការជាបន្ទាន់ «ដោយមិនបង្អង់»។
លោកផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបកស្រាយថា រដ្ឋាភិបាលបានបោះជំហានជាវិជ្ជមានច្រើនក្នុងដំណើរការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ។
«យើងបានចាប់ផ្តើមផ្តួចផ្តើមច្បាប់ស្តីពីការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌គឺមានពាក់ព័ន្ធនឹងចៅក្រម និងក្រុមប្រឹក្សាអង្គចៅក្រម។ ហើយចំណុចទី២ យើងបានពន្លឿនបង្កើតរដ្ឋបាលសម្រាប់បម្រើចៅក្រម»។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំងនោះ រួមមានសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំអង្គតុលាការ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា។
ប៉ុន្តែគឺជាច្បាប់ដែលទទួលរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំង ហើយត្រូវស្តីបន្ទោសថា ជាច្បាប់មិនមានធម្មនុញ្ញភាពនោះទេ។
លោកកឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លើកឡើងថា ក្រុមសមាជិកសភាគណបក្សរបស់លោកនឹងជំរុញការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធច្បាប់នេះ តាមរយៈសំឡេងនៅក្នុងរដ្ឋសភា និងតាមរយៈការតាមត្រួតពិនិត្យដិតដល់លើសកម្មភាពរបស់រដ្ឋ។
ទោះជាបែបនេះក្តី ការធ្វេសប្រហែសនៅក្នុងការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌អាចនឹងជះឥទ្ធិពលទៅដល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតអាណត្តិក្រោយ ដោយសារតែជនរងគ្រោះនៃប្រព័ន្ធតុលាការដែលនៅទន់ខ្សោយនេះ នឹងសម្រេចចិត្តនៅក្នុងសន្លឹកឆ្នោតរបស់ពួកគេ៕
