អង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រមាណ៣០នឹងរងផលប៉ះពាល់ ដោយសារការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ របស់រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតជាមួយកម្ពុជា នាចុងឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខនេះ។
ក្នុងគ្រាដែលស៊ុយអែតប្រកាសបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលពង្រឹងផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អង្គការសង្គមស៊ីវិលបានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតពិចារណាឡើងវិញ ដោយមើលឃើញអំពីផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងការផ្តល់សេវាដែលមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។
កញ្ញា ស្តើង ភារ៉ុង នាយិកាប្រតិបត្តិនៃអង្គការបន្ទាយស្រ្តីដែលធ្វើការលើកកម្ពស់ស្រ្តីក្នុងភាពជាអ្នកដឹកនាំ ថ្លែងថា អង្គការបន្ទាយស្រីទទួលបានថវិកាទ្រទ្រង់ស្ថាប័នពីជំនួយរបស់ស៊ុយអែតក្នុងចំណែក១៥ទៅ៣០%នៃការចំណាយសរុបប្រចាំឆ្នាំរបស់អង្គការ។ កញ្ញាបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតតាមរយៈទីភ្នាក់ងារស៊ីដាបានគាំទ្រផែនការយុទ្ធសាស្រ្តរបស់អង្គការរបស់អ្នកស្រីក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំ។
កញ្ញាប្រាប់វីអូអេកាលពីពេលថ្មីៗថា៖ «ដល់ពេលការសម្រេចចិត្តរបស់គាត់ភ្លាមៗហ្នឹង វាដូចធ្វើឱ្យយើងមិនបាននឹងត្រៀមខ្លួនទុកជាមុន។ យើងក៏ដឹងហើយ កន្លងមក ស៊ីដាក៏យកចិត្តទុកដាក់មែនទែនទៅលើការពង្រឹងសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
អង្គការបន្ទាយស្រីស្ថិតក្នុងចំណោមស្ថាប័នសង្គមស៊ីវិលប្រមាណ៣០ទៀត ដែលនឹងរងផលប៉ះពាល់នៃការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍នេះ។ អង្គការបន្ទាយស្រីធ្វើការលើការពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចស្រ្តីក្នុងតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំ ភាពអង់អាចរបស់ស្រ្តីក្នុងតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំ ដោយធ្វើការជាមួយអាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់។ អង្គការនេះក៏ជួយស្រ្តីរងគ្រោះដោយហិង្សាលើយេនឌ័រ ផ្តល់វគ្គបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ពង្រឹងចំណេះដឹង និងផ្តល់ការប្រឹក្សាយោបល់ដល់ស្រ្តីរងគ្រោះដោយហិង្សា។
អង្គការនេះមានការិយាល័យនៅរាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តសៀមរាប និងបាត់ដំបង។
នាយិកានៃអង្គការបន្ទាយស្រីថ្លែងថា អង្គការរបស់កញ្ញាដែលទទួលបានជំនួយពីទីភ្នាក់ងារស៊ីដាជាង១០ឆ្នាំមកហើយ នឹងទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែត។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖ «យើងក៏អត់ចង់ឱ្យការបាត់បង់ជំនួយពីម្ចាស់ជំនួយធំ ដូចជាស៊ីដាឬក៏ម្ចាស់ជំនួយផ្សេងៗ ក៏ធ្វើការសម្រេចចិត្តទៅ វាជះឥទ្ធិពលទៅដល់ស្រ្តីគាត់រងគ្រោះផ្សេងទៀត ដែលគាត់ត្រូវការជំនួយពីយើង»។
លោក ប៉ិច ពិសី នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ថ្លែងថាអង្គការរបស់លោកក៏ប្រឈមនឹងការសម្រេចបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះដែរ ដោយតម្រូវឱ្យរកប្រភពជំនួយផ្សេងទៀត ដើម្បីទ្រទ្រង់សកម្មភាពរបស់ខ្លួន។
លោកបន្ថែមថា ការសម្រេចបញ្ចប់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍នេះ ដោយសារមូលហេតុចំនួនពីរ។ ទីមួយគឺបញ្ហាអសន្តិសុខ ដូចជាសង្រ្គាមរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន ការសម្រេចចិត្តរបស់ស៊ុយអែតចូលសមាជិកភាពរបស់អង្គការណាតូដែលទាមទារឱ្យបរិច្ចាគថវិកាជាតិចូលទៅក្នុងថវិការបស់ណាតូ។ មូលហេតុទីពីរ លោក ប៉ិច ពិសី លើកឡើងថា មានការវាយតម្លៃថាការជួយជ្រោមជ្រែងរបស់ស៊ុយអែតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កាលពីកន្លងទៅ «មិនសូវបានផលវិជ្ជមាន» ជាពិសេសការលើកកម្ពស់ប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិ បញ្ហានីតិរដ្ឋ និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ។
លោកបន្ថែមថាការសម្រេចបញ្ចប់ជំនួយនេះនឹងមានផលជះអវិជ្ជមានភ្លាមៗដល់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងហោចណាស់៣០ស្ថាប័ន។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «ការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងការដកទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិរបស់ស៊ុយអែតចេញពីកម្ពុជានៅក្នុងចុងឆ្នាំ២០២៤នេះ យើងឃើញថានឹងមានផលប៉ះពាល់ភ្លាមៗហើយដោយផ្ទាល់តែម្តងទៅលើវិស័យសំខាន់ៗដែលកម្ពុជាត្រូវការចាំបាច់ ជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងការគោរពនូវគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ គោរពនូវគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស ហើយនិងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយតែម្តង»។
បើតាមលោក ប៉ិច ពិសី រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំមកនេះ ប្រទេសស៊ុយអែតតាមរយៈទីភ្នាក់ងារស៊ីដាបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការជួយកម្ពុជាជាពិសេសលើផ្នែកអភិបាលកិច្ចល្អ ការដឹកនាំតាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បញ្ហានីតិរដ្ឋ បញ្ហាយុត្តិធម៌ លើកកម្ពស់នូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ។
លោក ប៉ិច ពិសី បន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតអះអាងថាខ្លួននៅតែបន្តជំហរ និងការតាំងចិត្តខ្ពស់តាមរយៈយុទ្ធសាស្រ្តការបរទេស និងទីភ្នាក់ងារស៊ីដារបស់ខ្លួន ដោយផ្តោតលើការលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បើទោះមិនមានកម្មវិធីដោយផ្ទាល់នៅកម្ពុជាក្តី។
លោក ប៉ិច ពិសី បញ្ជាក់ថា៖ «ទោះបីជាដកពីកម្ពុជា ក៏ស៊ីដានៅតែបន្តជួយកម្ពុជានៅក្នុងក្របខណ្ឌដទៃទៀតដែលមាននៅក្នុងតំបន់ ឬក្របខណ្ឌសាកលជាដើម»។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតបានបិទស្ថានទូតស៊ុយអែតប្រចាំនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ មុននឹងការសម្រេចបិទស្ថានទូតនេះ ស៊ុយអែតក៏បានសម្រេចបង្វែរជំនួយសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រមាណ២០លានដុល្លារអាមេរិកទៅជាជំនួយលើការគាំទ្រការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋកាន់តែខ្លាំងក្លា។ រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតបញ្ជាក់កាលនោះថា លំហប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមាន«ការរឹតត្បិតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»។
ក្រោយការសម្រេចបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍នេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងបណ្តាញសហគមន៍ប្រមាណ១០០ស្ថាប័នបានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតពិចារណាឡើងវិញចំពោះសេចក្តីសម្រេចនេះ ឬទុករយៈពេលវែងបន្តិចដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីរកថវិកាពីប្រភពផ្សេងមកជំនួស។ ពួកគេមើលឃើញថាការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិនេះ«នឹងមានផលប៉ះពាល់ភ្លាមៗនិងធ្ងន់ធ្ងរលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងស្ថាប័នអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀតដែលមានកាតព្វកិច្ចទទួលខុសត្រូវផ្នែកការងារដ៏លំបាក និងផ្លូវច្បាប់ផ្សេងៗសម្រាប់បុគ្គលិកនិងប្រជាជនកម្ពុជាដែលពួកគេផ្តល់សេវា»។ នេះបើយោងតាមលិខិតមួយច្បាប់ដាក់ទៅនាយករដ្ឋមន្រ្តីស៊ុយអែត លោក Ulf Kristersson កាលពីខែមករា ដែលវីអូអេទទួលបាន។
ជាការឆ្លើយតបនឹងលិខិតរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលកម្ពុជា អ្នកស្រី Diana Janse រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ និងពាណិជ្ជកម្មបរទេស បញ្ជាក់ក្នុងលិខិតថារដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតបានកាត់បន្ថយចំនួនប្រទេសដែលមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយ ហើយវាជារឿងគួរឱ្យសោកស្តាយដែលកម្ពុជាជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងនោះ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ក្នុងលិខិតមួយច្បាប់ដែលក្រសួងការបរទេសស៊ុយអែតផ្តល់ឱ្យវីអូអេថា៖ «ដូច្នេះយើងនឹងព្យាយាមឱ្យអស់ពីសមត្ថភាពដើម្បីធានាការបញ្ចប់ជំនួយប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។ យើងនឹងស្វែងរកកិច្ចពិភាក្សាជាមួយម្ចាស់ជំនួយនិងដៃគូដទៃទៀត ដើម្បីកាត់បន្ថយផលវិបាកអវិជ្ជមាន»។
បើតាមព័ត៌មាននៅលើគេហទំព័រស៊ីដា ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍របស់ស៊ុយអែតមកកម្ពុជាមានប្រមាណ១៧លានដុល្លារអាមេរិក ដែលជួយអង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក ណុប វី នាយកប្រតិបត្តិរបស់សមាគមខេមបូចា ថ្លែងថាកន្លងមក ជំនួយពីរដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតមានភាពចាំបាច់និងសារៈសំខាន់ណាស់នៅក្នុងការជួយពង្រឹងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនិងពង្រឹងការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបន្ថែមថាជំនួយនេះក៏បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការពង្រឹងសេរីភាពសារព័ត៌មាន សារព័ត៌មានឯករាជ្យ និងគាំទ្រការងាររបស់អ្នកសារព័ត៌មានវិជ្ជាជីវៈក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «នេះជារឿងមួយដែលមានភាពចាំបាច់ដែលយើងទទូចដល់រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតឱ្យគាត់ពិចារណានៅក្នុងការបន្តជួយដល់ការពង្រឹងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ការផ្តល់មូលនិធិដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីឱ្យអាចបន្តកិច្ចការនៅក្នុងការជួយការពង្រឹងអភិបាលកិច្ច ក៏ដូចជាការពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបន្តទៀត»។
លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ថ្លែងថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាត្រូវការកែលម្អ ដូច្នេះការចូលរួមរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលមានសារៈសំខាន់ក្នុងការរួមចំណែកភាពជាដៃគូរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ លោកមើលឃើញថា ជំនួយរបស់ស៊ុយអែតមានសារៈសំខាន់ក្នុងការជួយកម្ពុជាឱ្យដើរតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឱ្យបានពេញលេញ។
លោក ប៉ែន បូណា អ្នកនាំពាក្យរបស់រដ្ឋាភិបាលមើលឃើញថា ការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ដោយសារប្រទេសម្ចាស់ជំនួយយល់ថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបំពេញការងារទាំងនេះបានល្អប្រសើរហើយ ដូច្នេះមិនចាំបាច់មានជំនួយមកដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិលឡើយ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលបានខិតខំធ្វើការងារគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋលើគ្រប់វិស័យ មានទាំងវិស័យអប់រំ សុខាភិបាលអីគ្រប់បែបយ៉ាង។ អញ្ចឹងគេមើលឃើញថារាជរដ្ឋាភិបាលមានតួនាទីសំខាន់ហើយ គេធ្វើការងារបានល្អហើយ អញ្ចឹងគាត់មិនចំណាយលុយដល់NGOsទៀតទេ។ នេះជារឿងរបស់គាត់ទេ គាត់គិតឃើញអញ្ចឹង បានជាគេសម្រេចអញ្ចឹង»។
លោក ប៉ែន បូណា បន្ថែមថា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនបានបំពេញការងារជួយកម្ពុជាបានច្រើន ប៉ុន្តែលោកថាអង្គការសង្គមស៊ីវិលខ្លះ«សរសេររបាយការណ៍អាក្រក់»ពីកម្ពុជា ដើម្បីទទួលបានជំនួយ។
ក្រសួងការបរទេសរបស់ស៊ុយអែតប្រាប់វីអូអេកាលពីខែមករាថា រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតចង់ឱ្យជំនួយអភិវឌ្ឍន៍របស់ខ្លួនត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយមានប្រសិទ្ធភាព តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ហើយវាត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅកន្លែងដែលល្អបំផុត។ ក្រសួងការបរទេសបញ្ជាក់ ថាធនធានមានកម្រិត ខណៈមានតម្រូវការកើនឡើងនៅបរទេស ដូច្នេះវាតម្រូវឱ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែផ្តោតលើអាទិភាពចាំបាច់។
ក្រសួងការបរទេសបញ្ជាក់ថាស៊ុយអែតនឹងបន្តជាអ្នកជាអ្នកគាំទ្រខ្លាំងក្លាលើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការចូលរួមនៅក្នុងវេទិកាពហុភាគី និងក្នុងក្របខណ្ឌសហភាពអឺរ៉ុប។រដ្ឋាភិបាលស៊ុយអែតបញ្ជាក់ថាការបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍នេះ មិនមែនមានន័យថាជាការបញ្ចប់ទាំងស្រុងនៃជំនួយរបស់ស៊ុយអែតមកកម្ពុជាឡើយ។
រហូតមកដល់ពេលនេះ ក្រសួងការបរទេសស៊ុយអែតមិនទាន់អាចបញ្ជាក់ថា តើស្ថានទូតស៊ុយអែតការិយាល័យប្រចាំកម្ពុជានឹងត្រូវបិទឬយ៉ាងណានោះទេ ក្រោយរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍នៅចុងឆ្នាំនេះ៕
វេទិកាបញ្ចេញមតិ