ខណៈសេរីភាពសារព័ត៌មាននៃប្រទេសកម្ពុជាកំពុងរងការរឹតត្បិត និងមានការបង្រ្កាបលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ប្រទេសកម្ពុជានឹងរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលមួយ ហៅថា «កិច្ចប្រជុំកំពូលសារព័ត៌មានអាស៊ី» (Asia Media Summit) ដែលនឹងធ្វើឡើងនៅខេត្តសៀមរាប ចាប់ពីថ្ងៃទី១២ដល់ថ្ងៃទី១៤ខែមិថុនា។
កិច្ចប្រជុំនេះនឹងមានការចូលរួមពីអ្នកជំនាញខាងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ តំណាងស្ថាប័នជាតិ និងអន្តរជាតិ ប្រមាណ៥០០នាក់ មកពីប្រទេសជាង៤០ក្នុងតំបន់ និងនៅលើពិភពលោក។ នេះបើយោងតាមក្រសួងព័ត៌មានកម្ពុជា។
នេះជាកិច្ចប្រជុំលើកទី១៦ ហើយកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះលើកដំបូង ដោយមានការសហការជាមួយវិទ្យាស្ថានអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកសម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយ (Asia-Pacific Institute for Broadcasting Development)។ កិច្ចប្រជុំលើកទី១៥ ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅប្រទេសឥណ្ឌា។
អ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រសួងព័ត៌មាន លោក មាស សុភ័ណ្ឌ មានប្រសាសន៍ថា ការស្នើសុំកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះពីសំណាក់វិទ្យាស្ថានអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកសម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយ គឺដោយគេមើលឃើញអំពី «ស្ថានភាពសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ របបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស ការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពសារព័ត៌មាន»។
លោកបន្ថែមថា បើទោះជាកម្ពុជាជាម្ចាស់ផ្ទះ ប៉ុន្តែការចុះឈ្មោះក្នុងការចូលរួម ត្រូវធ្វើឡើងតាមប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិត ដែលរៀបចំដោយវិទ្យាស្ថានអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកសម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយ មិនមែនដោយក្រសួងព័ត៌មាននោះទេ។
បើតាមក្រសួងព័ត៌មាន កិច្ចប្រជុំកំពូលសារព័ត៌មានអាស៊ីនេះ ក៏មានថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីព័ត៌មាននៃប្រទេសផ្សេងចូលរួមផងដែរ រួមមានរដ្ឋមន្ត្រីព័ត៌មានមកពីប្រទេសឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ហ្វីលីពីន កូរ៉េខាងត្បូង និងអនុរដ្ឋមន្ត្រីព័ត៌មានមកពីប្រទេសទីម័រខាងកើត។
កិច្ចប្រជុំនេះធ្វើឡើងស្របពេលកម្ពុជាកំពុងត្រូវបានរិះគន់ថា មានការបង្រ្កាបលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ដែលមានតិចតួចនៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន បានច្រានចោលការលើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជាពុំមានសេរីភាពសារព័ត៌មាន ដោយលោកបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមានភាពសម្បូរបែបនៃការផ្សព្វផ្សាយ និងទូលំទូលាយ ហើយប្រទេសក៏មានការរីកចម្រើនផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក្នុងនោះមានការកើនឡើងនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយតាមប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិតផងដែរ។
លោកបានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា៖ «ខ្ញុំយល់ថាទស្សនៈហ្នឹង គឺជាទស្សនៈដែលមានភាពមិនយុត្តិធម៌នៅក្នុងការវាយតម្លៃស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា»។
កិច្ចប្រជុំនេះនឹងមានការពិភាក្សាអំពីការវិវត្តនៃបច្ចេកវិទ្យា និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។ នេះបើតាមក្រសួងព័ត៌មាន។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញបង្ហាញក្តីបារម្ភថា នឹងមិនមានការពិភាក្សាអំពីការធ្លាក់ចុះនៃសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅប្រទេសកម្ពុជានោះទេ។
លោក ណុប វី នាយកផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ បានថ្លែងថា អ្នកសារព័ត៌មានរបស់វិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) របស់មជ្ឈមណ្ឌលលោក មិនត្រូវបានអញ្ជើញឲ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះនោះទេ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា សារព័ត៌មានឯករាជ្យនៅកម្ពុជា បានរងការបង្រ្កាប ដែលលោកថា បានធ្វើឲ្យអ្នកកាសែតមានភាពភ័យខ្លាចក្នុងការរាយការណ៍ព័ត៌មាន និងអ្នកកាសែតមួយចំនួនទៀត បានបាត់បង់អាជីព។
លោក ណុប វី បានស្នើឲ្យកិច្ចប្រជុំនេះផ្តោតទៅលើការពិភាក្សាអំពីការរឹតត្បិតប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបើកទូលាយសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
លោកបានថ្លែងប្រាប់ VOAថា៖«ខ្ញុំយល់ឃើញថា អ្នកសារព័ត៌មានដែលបានចូលរួមក្នុងជំនួបហ្នឹង ក៏គួរច្បិចយកចំណុចមួយដែលធ្វើយ៉ាងណាជំរុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ស្តារនូវមុខមាត់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសនេះឡើងវិញបាទ»។
វិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ ក៏រងការបង្រ្កាបផងដែរ ដោយមានការបញ្ឈប់ម៉ោងជួលផ្សាយសម្រាប់វិទ្យុមួយនេះ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ប្រទេសកម្ពុជាបានបង្រ្កាបលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ក្នុងនោះគេឃើញមានការបិទកាសែត The Cambodia Daily ការបិទការិយាល័យវិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅភ្នំពេញ និងវិទ្យុរាប់សិបទៀត ដែលបានជួលម៉ោងផ្សាយដល់វិទ្យុឯករាជ្យ រួមមានវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។
អតីតអ្នកកាសែតអាស៊ីសេរី ២នាក់ក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដោយរងការចោទប្រកាន់ថាផ្តល់ព័ត៌មានដល់បរទេស។ ក្រោយមកពួកគេទាំងពីរនាក់ត្រូវបានដោះលែង តែបទចោទមិនទាន់ត្រូវបានទម្លាក់នៅឡើយទេ។
មួយសប្តាហ៍មុនកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ ក្រសួងព័ត៌មានបានចេញសេចក្តីប្រកាសមួយ ដោយទទួលស្គាល់ការិយាល័យ VOA នៅភ្នំពេញ ជាផ្លូវការ ក្រោយមានការបង្រ្កាបទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយពាក់ព័ន្ធនឹងការបង់ពន្ធ។
សន្ទស្សន៍ស្ដីពីសេរីភាពសារព័ត៌មានលើពិភពលោកឆ្នាំ ២០១៩ របស់អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (Reporters Without Borders) បង្ហាញថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ អាក្រក់ជាងឆ្នាំ២០១៧ មួយកម្រិត ដោយសារគណបក្សកាន់អំណាចព្យាយាមកម្ចាត់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលរិះគន់ខ្លួន។
របាយការណ៍ដដែល ក៏បានបង្ហាញថា ការរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មានត្រូវបានពង្រីកនៅកម្ពុជា ដោយសាររងឥទ្ធិពលពីប្រទេសចិនផងដែរ ហើយកម្ពុជាទំនងជាធ្លាក់ទៅក្នុងផ្លូវដូចប្រទេសចិន យ៉ាងគ្រោះថ្នាក់ បន្ទាប់ពីបិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានអំពាវនាវឲ្យមានការការបើកទូលាយសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា។
អង្គការនេះបានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតែរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលមួយដោយពុំមានសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
លោក Phil Robertson នាយករងទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះថា៖ «វាមិនទំនងទាល់តែសោះ ដែលព្រឹត្តិការណ៍មានជាប់ទាក់ទងនឹងស្ថាប័នអង្គការសហប្រជាជាតិ [Unesco] មួយនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលបានបិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនៅក្នុងស្រុកក្នុងនោះមានកាសែត វិទ្យុផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានរសើប និងគ្រប់គ្រងពេញទំហឹងលើស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍ទាំងអស់»។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ «ប្រទេសដែលចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលសារព័ត៌មានអាស៊ី និងអង្គការយូណេស្កូ គួរតែហ៊ានប្រឈមនឹងលោក ហ៊ុន សែន និងអំពាវនាវជាសាធារណ:ឲ្យមានការអនុញ្ញាតឲ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យបើកឡើងវិញ និងបញ្ចប់ការយាយីទៅលើអ្នកកាសែត»៕
