ប្រទេសកម្ពុជានៅរក្សាការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការនាំអង្ករចេញឲ្យបានមួយលានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៥តទៅ។ អាស្រ័យហេតុនេះ ស្ថាប័នគ្រប់គ្រងការផលិតនិងការនាំអង្ករចេញមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីចុងខែឧសភាកន្លងទៅនេះ នោះគឺសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពជា (Cambodia Rice Federation)។ សហព័ន្ធនេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមានការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងសហព័ន្ធសំខាន់ៗបី គឺសមាគមអ្នកនាំអង្ករចេញកម្ពុជា (The Cambodia Rice Export Association) សហព័ន្ធអ្នកនាំអង្ករចេញកម្ពុជា (The Federal of Cambodian Rice Exporters) និងសម្ព័ន្ធអ្នកផលិតស្រូវ និងនាំចេញស្រូវកម្ពុជា (The Alliance of Rice Producers and Exporters of Cambodia)។
លោក សុខ ពុទ្ធិវុធ អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនសោម៉ាគ្រុបនិងជាប្រធានសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាកត់សម្គាល់ថា ការនាំចេញអង្កររបស់កម្ពុជានៅក្នុងពេលនេះនៅមានកម្រិតនៅឡើយ មូលហេតុគឺដោយសារតែខ្វះការប្រមូលផ្តុំនូវធនធានសម្រាប់ជំរុញការនាំចេញ។
«ទីមួយគឺយើងបង្រួបបង្រួមការថែរក្សាសាមគ្គីភាព និងការសហការគ្នាឲ្យបានពិតប្រាកដ។ ទី២គឺយើងរៀបចំផែនការសហការជាមួយស្ថាប័នរដ្ឋឲ្យបានស៊ីជម្រៅដើម្បីដោះស្រាយគ្រប់ស្រទាប់ទាំងអស់ បញ្ហាកសិករ បញ្ហាម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ បញ្ហានាំចេញ។ ទី៣យើងនឹងធ្វើការជាមួយស្ថាប័នអន្តរជាតិដើម្បីបើកទីផ្សារបន្ថែមទៀតក្នុងអន្តរជាតិ»។
ប្រធានសហព័ន្ធរូបនេះបញ្ជាក់ថា សហព័ន្ធនឹងចុះទៅអប់រំកសិករឲ្យយល់ដឹងពីបច្ចេកទេសក្នុងការដាំស្រូវដើម្បបង្កើនបរិមាណផលិតកម្មស្រូវ ដើម្បីធានាតម្លៃសមរម្យមួយក្នុងការលក់ស្រូវអង្ករ។
បច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជាមានក្រុមហ៊ុននាំអង្ករចេញសរុប៨៤ក្រុមហ៊ុន និងសមាគមអ្នកនាំអង្ករចេញធំៗជាច្រើនផ្សេងទៀត។
លោកសុខ ពុទ្ធិវុធបង្ហាញទៀតថា គោលនយោបាយ៣សំខាន់របស់សហព័ន្ធគឺការបង្រួបបង្រួមរាល់បណ្តាក្រុមអ្នករកស៊ីលើវិស័យស្រូវអង្ករនៅកម្ពុជា ការបង្កើតយន្តការជាមួយស្ថាប័នរដ្ឋក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា តាំងពីកម្រិតកសិកររហូតដល់អ្នកនាំអង្ករចេញ និងចុងក្រោយគឺគម្រោងនៃការពង្រីកទីផ្សារនៃការលក់ស្រូវអង្កររបស់កម្ពុជាលើទីផ្សារអន្តរជាតិ ដូចជានៅចិន អាមេរិក អាស៊ី និងអាហ្រ្វិក។
ថ្វីបើដូច្នេះក្តី ប្រជាកសិករកម្ពុជាមួយចំនួនមិនបានដឹងពីការបង្កើតសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាក្នុងគោលដៅដើម្បីពង្រឹងការនាំអង្ករចេញនិងដើម្បីជួយលើកស្ទួយដល់ការផលិតស្រូវរបស់ពួកគាត់នោះទេ។
លោក ផល ចាន់ធុល អាយុ ៣៣ឆ្នាំគឺជាកសិកររស់នៅក្នុងខេត្តកណ្តាល។ លោកត្អូញត្អែរថា តម្លៃស្រូវរបស់លោកត្រូវពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើការកំណត់របស់ឈ្មួញ។
«ចង់និយាយថា យើងលក់ស្រូវឥឡូវវាថោក។ ទូទាត់ទៅយើងអត់បានអ្វីគឺ បានត្រឹមតែម៉ាស៊ី។ ពេលខ្លះស៊ីអត់ គ្មានទៀត។ កាលមុនស្រូវបានថ្លៃ។ អ៊ីអ៊ែមួយគីឡូយើងបាន៩០០រៀលទៅជាង១០០០រៀលអញ្ចឹងទៅ។ ឥឡូវយើងបានត្រឹមតែ៦រយទៅ៧រយរៀល ថោកពេកហើយ។ ស្រូវប្រាំងលែងធ្វើអស់។ យើងហ្នឹងម្នាក់ៗ លក់អត់ចេញដោយសារថោកពេក»។
លោកផល ចាន់ធុលមិនបានដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជានោះទេ។
ប្រឡាក់ដោយភក់ពេញស្ទើរពេញខ្លួន លោកចាន់ធុលអង្គុយលើភ្លឺស្រែតាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ២។ លោកថ្លែងថា លោកហាក់គ្មានសង្ឃឹមថាសហព័ន្ធ ឬសមាគមអ្នកនាំស្រូវចេញពីកម្ពុជានឹងជួលដល់កសិករឡើយ។
«ឥឡូវ ទៅដល់ណាក៏ឮថា ស្រូវថោកដែរ។ ស្រូវខ្ញុំស្រូវវស្សាហ្នឹងទុកមកដល់ឥឡូវហ្នឹងមិនទាន់លក់ផង។ វាថោកពេក»។
លោក គឿង ទិត អាយុ៤៥ឆ្នាំ កសិកររស់នៅក្នុងខេត្តព្រៃវែង។ ក្រៅពីធ្វើស្រែផ្ទាល់ខ្លួន លោកបានដើរស៊ីឈ្មួលភ្ជួរដីស្រែឲ្យកសិករដទៃទៀតអស់រយៈពេលជាង៥ឆ្នាំមកហើយ។
អង្គុយសម្រាកក្រោមដើមព្រីងស្ថិតនៅជាយម្ខាងនៃដីស្រែដែលបែកភក់ លោកគឿង ទិត ពាក់អាវពណ៌ខៀវក្រម៉ៅ និងមួយស្លឹកត្នោត បានរអ៊ូរទាំថា ក្រុមឈ្មួញក្នុងស្រុករបស់លោកបានបន្ទាបតម្លៃស្រូវស្រេចតែអំពើចិត្ត។
«បានថ្លៃស្អី ថ្លៃស្អី! ស្រូវមួយគីឡូក្រាម៧០០ទៅ៨០០រៀល។ បើរដ្ឋគេអញ្ចឹងហើយហ្នឹង! គេឲ្យប៉ុណ្ណឹង យើងលក់ឯណាបានថ្លៃ។ ចំណេញស្អី! ឲ្យតែរួចថ្លៃជីររបស់វៀតណាមហ្នឹង មិនបានផង! ស្រូវស្រុកខ្ញុំមិនបានតម្លៃប្រហែលកន្ទួកផង»។
កសិករររូបនេះចង់ឲ្យសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាដែលទើបបង្កើតឡើងនេះចាត់វិធានការដើម្បីអាចពង្រឹងតម្លៃស្រូវអង្កររបស់កសិករខ្មែរ។
«ដឹងគេជួយថ្ងៃណា ឆ្នាំណា មិនដឹងដែរ។ គេជួយយើងម៉េច ទាល់តែឃើញហ្នឹងភ្នែក។ មិនដឹងថា គេបាន ឬអត់។ ចេះតែនិយាយ ចេះតែថា ម៉េចបានបើនៅតែ៧០០រយរៀល ធ្វើម៉េច? មិនបានជួយស្អីទេ! ជួយឲ្យតែស្រូវបានថ្លៃ ប្រជាពលរដ្ឋអរចង់ងាប់»។
វិស័យកសិកម្មគឺជាផ្នែកមួយនៃឆ្អឹងខ្នងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែវិស័យនេះនៅអន់ថយនៅឡើយ។ កម្ពុជាផលិតស្រូវជាមធ្យមបានពីពីរទៅបីតោនក្នុងមួយហិកតា។ ប្រជាកសិករភាគច្រើនមិនមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់គ្រឿងយន្តក្នុងការបង្កបង្កើនផលនោះទេ។
លោកសុខ ពុទ្ធិវុធ ប្រធានសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាលើកឡើងថា គួរតែមានយន្តការការពារផលិតផលស្រូវរបស់កសិករ។
«ហេតុអ្វីបានកសិករយើងមិនអាចទទួលបានតម្លៃ? មិនបានអញ្ចឹងហើយបានខ្ញុំគិតថា វាគួរតែមានរបៀបក្នុងការចែករំលែកក្នុងតម្លៃអន្តរជាតិ។ យើងទិញមកប៉ុន្មាន ធ្វើម៉េចឲ្យកសិករយើងចំណេញផង។ កុំឲ្យមួយៗយកលេសថា ដោយសារទីផ្សារគាបគាត់ ចឹងគាត់គាបអ្នកកិន ចឹងអ្នកកិនថា គេគាបគាត់ ចឹងគាត់គាបកសិករ។ ចឹងវាអត់មានការទុកចិត្តគ្នាទេ»។
របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តឯកសារគោលនយោបាយស្តីពីការជំរុញផលិតកម្មស្រូវ និងការនាំចេញអង្ករ (ឆ្នាំ២០១០-២០១១) របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជាមានរោងម៉ាស៊ីនចំនួន២០ប៉ុណ្ណោះដែលមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ផលិតអង្ករនាំចេញ។ ប៉ុន្តែរោងម៉ាស៊ីនទាំងនោះមិនទាន់អាចផលិតអង្ករគ្រប់មួយលានតោនក្នុងមួយឆ្នាំនៅឡើយទេ។
លោកហ៊ាន វណ្ណហ៊ន ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានច្រកចេញចូលតែមួយសម្រាប់បំពេញបែបបទនាំចេញអង្ករ ថ្លែងថា ការបង្កើតសហព័ន្ធអង្ករកម្ពុជានិងជួយជំរុញពាណិជ្ជកម្មនាំអង្ករនេះថែមទៀត។
«ចង់ឲ្យអង្គការមួយនេះមានកម្លាំងខ្លាំងជាងមុន ចឹងបានមានការរុះរើសរៀបចំដឹកនាំ ដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ គោលដៅគឺដើម្បីឲ្យវារឹងមាំជាងមុនក្នុងការបង្កើនសង្វាក់ពាណិជ្ជកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
លោក គឹម សាវុធគឺអតីតប្រធានសហព័ន្ធអ្នកនាំអង្ករចេញកម្ពុជា (The Federal of Cambodian Rice Exporters)ដែលទើបត្រូវច្របាច់បញ្ចូលឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា (Cambodia Rice Federation)។
«កាលពីមុនយើងមានសមាគមអ្នកនាំចេញស្រូវអង្កររហូតទៅដល់៣។ បើបូកជាមួយសមាគមអ្នកកិនស្រូវជាតិមួយទៀត វាមានរហូតដល់៤ អញ្ចឹងគាត់ចង់ឲ្យរួបរួមគ្នាទៅ ធ្វើការរួមគ្នាទៅ។ គំនិតនេះខ្ញុំគាំទ្រ ពីព្រោះយើងប្រមូលគ្នា យើងមានអ្នកពូកែៗ មកធ្វើការជាមួយគ្នា។ បើមិនអញ្ចឹងទេ យើងធ្វើការទៅវាជាន់គ្នា»។
របាយការណ៍លេខាធិការដ្ឋានច្រកចេញចូលតែមួយបានឲ្យដឹងថា កម្ពុជានាំអង្ករចេញបានចំនួនជិត៣សែន៨ម៉ឺនតោនកាលពីឆ្នាំ២០១៣។ អង្ករទាំងនេះត្រូវនាំទៅលក់ក្នុងសភាពអឺរ៉ុប ចិន និងអាមេរិកជាដើម។
លោក សុខ ពុទ្ធិវុធថ្លែងថា មានការការងារជាច្រើនទៀតដើម្បីឲ្យកម្ពុជាអាចសម្រេចគោលដៅនាំចេញអង្ករឲ្យបាន១លានតោនក្នុង១ឆ្នាំនៅឆ្នាំ២០១៥ខាងមុខ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកថ្លែងថា ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនអាចដើរឲ្យដល់កម្រិតនោះមែននៅឆ្នាំក្រោយ កម្ពុជាក៏នឹងប្រាកដជាអាចដើរដល់កម្រិតក្បែរនោះដែរ៕
