លោក Daniel Russel ឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាស៊ីខាងកើត និងប៉ាស៊ីហ្វិក បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយលោកបានជួបជាមួយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល គណបក្សប្រឆាំង និងតំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
ថ្លែងទៅកាន់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានក្រោយពីបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចរបស់លោកនៅរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នៅឯស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក Russel បានលើកឡើងថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជានិងសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសបានចែងថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ហើយលោករំពឹងថា កម្ពុជា នឹងដើរតាមគោលការណ៍នេះ។
«យើងសង្ឃឹមជាខ្លាំងថា កម្ពុជានឹងដំណើរការដោយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ គ្មានចម្ងល់ទេដែលថាយើងចង់ឃើញបរិយាកាសមួយដែលគ្រប់តួអង្គនយោបាយ អាចធ្វើការឃោសនា និងប្រតិបត្តិការដោយសុវត្ថិភាព និងសេរីនៅទូទាំងប្រទេស»។
មេដឹកនាំទាំងពីររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជាគឺលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសកំបាំងមុខដាក់ពន្ធនាគារក្នុងរឿងក្ដីផ្សេងៗគ្នា។
បច្ចុប្បន្ន លោក សម រង្ស៊ី កំពុងស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស ចំណែកឯលោក កឹម សុខា កំពុងស្នាក់នៅក្នុងទីស្នាក់ការកណ្ដាលគណបក្ស ដើម្បីគេចពីការប៉ុនប៉ងចាប់ខ្លួនពីសំណាក់អាជ្ញាធរកម្ពុជា។
លើសពីនេះ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែតុលា អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានចេញសេចក្ដីណែនាំមួយ ដោយស្នើឲ្យក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ទាំងអស់ដែលធ្វើប្រតិបត្តិការហោះហើរមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា មិនត្រូវផ្ដល់សេវាដឹកជញ្ជូនដល់លោក សម រង្ស៊ី មកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឬក៏ត្រូវប្រឈមនឹងការបញ្ជាឲ្យយន្តហោះដែលដឹកលោក វិលត្រឡប់ទៅអាកាសយានដ្ឋានដើមវិញ។
បើតាមលោក Russel អាមេរិកនឹងបន្តជួយកម្ពុជាក្នុងការបង្កើតបរិយាកាសដែលវិជ្ជមានដល់ការប្រើប្រាស់សិទ្ធិដោយសេរីនិងស្មើភាព និងធានាឱ្យមានការបោះឆ្នោតមួយដែលលទ្ធផលអាចទទួលយកបានដោយគ្រប់ភាគី។
«យើងមិនគាំទ្រគណបក្សមួយនៅក្នុងការបោះឆ្នោតតាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ យើងមិនគាំទ្រខាងណានោះទេ ប៉ុន្តែយើងប្ដេជ្ញាខ្ពស់មិនត្រឹមតែក្នុងការជួយធានាក្នុងការបង្កើតបរិយាកាសដែលអំណោយផលដល់ការប្រើប្រាស់សិទ្ធិដោយសេរីនិងស្មើភាពប៉ុណ្ណោះទេ ហើយថែមទាំងជួយផ្នែកយន្តការដើម្បីដោះស្រាយផងដែរ»។
លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រាប់VOAថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែបន្តប្រកាន់យកវប្បធម៌សន្ទនាដើម្បីដោះស្រាយស្ថានភាពនយោបាយនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
«គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែរក្សាជំហរវប្បធម៌សន្ទនាជជែកគ្នារវាងខ្មែរនឹងខ្មែរដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា។ ដូច្នេះដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា យើងយល់ឃើញថា គួរឱ្យមានបរិយាកាសមួយដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សំឡេងភាគតិចនិងសំឡេងភាគច្រើនហ្នឹង អាចជជែកគ្នាបាន»។
យ៉ាងនេះក្ដី លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចប្រាប់VOA កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា ស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជា មានលក្ខណៈធម្មតា ដោយលោកថា ចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់លើមេដឹកនាំ និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង គឺជាការអនុវត្តច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្ថែមថា មានគណបក្សជាច្រើនផ្សេងទៀត បានចុះឈ្មោះចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោត មិនមែនមានតែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះទេ។
«បក្សនយោបាយរាល់ថ្ងៃនេះដែលចុះបញ្ជីផ្លូវការដែលទទួលស្គាល់ពីក្រសួងមហាផ្ទៃ មានជិត៦០ឯណោះ។ អ៊ីចឹងយើងជឿជាក់ថា ក្នុង៦០គណបក្សហ្នឹងយ៉ាងហោចបំផុតក៏មាន១០ ឬជាង១០ដែរដែលប្រកួតប្រជែងបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខនោះ។ អ៊ីចឹងបើបោះឆ្នោតខ្ទង់១០គណបក្សឬទាបជាង១០គណបក្សហ្នឹង ក៏មានន័យថាយើងដើរតាមគន្លងនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សហើយបាទ»។
លោក សុខ ឥសាន បន្ថែមថា ការចរចានយោបាយដោយផ្អែកលើស្មារតីនៃវប្បធម៌សន្ទនា អាចធ្វើទៅបាន នៅពេលដែលនីតិវិធីតុលាការត្រូវបានបញ្ចប់។
បើតាមលោក Russel សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមកម្ពុជាមានការរីកចម្រើន ហើយតាមរយៈវត្តមានរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងបទពិសោធក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោត៥ដងកន្លងមកនោះ លោកសង្ឃឹមថាការបោះឆ្នោតខាងមុខនឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយត្រឹមត្រូវ និងអាចទុកចិត្តបាន៕
