ការសាកល្បងឧបករណ៍បច្ចេកវិទ្យា និងធ្វើការពិសោធន៍បែបវិទ្យាសាស្ត្រដោយផ្ទាល់ អាចជំរុញឲ្យយុវជននិងកុមារកម្ពុជាកាន់តែចាប់អារម្មណ៍និងស្គាល់កាន់តែច្បាស់ថា អ្វីជា«វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា វិស្វកម្ម និងគណិតវិទ្យា» ឬហៅថាស្ទែម (STEM)។
មហោស្រពជាតិស្តីពីវិទ្យាសាស្ត្រនិងវិស្វកម្មរយៈពេល៣ថ្ងៃដែលធ្វើឡើងនៅឯពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក ដែលស្ថិតនៅកណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញនេះ អនុញ្ញាតឲ្យអ្នកចូលរួម សាកល្បងឧបករណ៍បច្ចេកវិទ្យា និងធ្វើការពិសោធន៍បែបវិទ្យាសាស្ត្រដោយផ្ទាល់។
(ចុចមើលកម្រងរូបភាពនៃថ្ងៃដំបូងនៃមហោស្រពជាតិស្តីពីវិទ្យាសាស្ត្រ និងវិស្វកម្មនេះ)
កម្រងរូបភាព៖ មហោស្រពវិទ្យាសាស្ត្រ និងវិស្វកម្មជំរុញកុមារនិងយុវជនកម្ពុជាឲ្យចាប់អារម្មណ៍លើមុខវិជ្ជាស្ទែម
កម្មវិធីសំខាន់ៗនៃមហោស្រពជាតិស្តីពីវិទ្យាសាស្ត្រ និងវិស្វកម្មនេះ រួមមានការតាំងពិព័ណ៌ឧបករណ៍បច្ចេកវិទ្យា និងវិស្វកម្ម ការពិសោធន៍លក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រដោយផ្ទាល់ និងការប្រកួតប្រជែងដណ្តើមជ័យលាភីស្ទែមជាដើម ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់យុវជនកម្ពុជាចំពោះមុខវិជ្ជា និងមុខជំនាញ STEM។
លោក Allen Dogson Tan នាយកគ្រប់គ្រងនៃអង្គការ STEM Cambodia ថ្លែងថាកម្មវិធីនេះផ្តល់ឱកាសឲ្យយុវជនកម្ពុជា មិនមែនគ្រាន់តែមកចូលរួម និងទស្សនាការតាំងពិព័ណ៌ប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែពួកគេអាចមកពិសោធន៍ឧបករណ៍នានាដោយផ្ទាល់ដៃតែម្តង។
«ពួកគេអាចមកទីនេះ មើលការតាំងពិព័ណ៌នានា សាកល្បងការពិសោធន៍ និងជួបមនុស្សដែលចាប់អារម្មណ៍លើរបស់ស្រដៀងគ្នា។ ដូច្នេះ មហោស្រពនេះ ជាការអាចមើលឃើញថាតើវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា វិស្វកម្ម មានឥទ្ធិពលយ៉ាងណាចំពោះជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង។ អ្នកទាំងអស់គ្នាអាចមកទីនេះ និងមើលឃើញនូវឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងថា យើងទាំងអស់គ្នាបានប្រើប្រាស់វិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យាជារៀងរាល់ថ្ងៃ»។
លោក ម៉ៃ ឆដា វ័យ១៨ ឆ្នាំ ជាសិស្សថ្នាក់ទី១២ នៃវិទ្យាល័យឬស្សីកែវ មិនធ្លាប់គិតថា យុវជនកម្ពុជាអាចមានសមត្ថភាពបង្កើតឧបករណ៍វិទ្យាសាស្ត្របានដោយខ្លួនឯងនោះទេ។
យុវជនរូបនេះ ស្រមៃចង់ក្លាយជាវិស្វករនាពេលអនាគត ហើយការចូលរួមក្នុងមហោស្រពនេះ ជាការជំរុញទឹកចិត្តមួយបន្ថែមទៀត ដែលបង្ហាញថាក្តីស្រមៃចង់ក្លាយជាវិស្វករនេះ មិននៅឆ្ងាយពីដៃរបស់ខ្លួននោះទេ។
«ប្លែកភ្នែកហ្មង។ ខ្ញុំចូលចិត្តអាខាងហ្នឹងហ្មង ចូលចិត្តខាងបច្ចេកវិទ្យា បង្កើតអ្វីថ្មីៗ របកគំហើញថ្មីៗ។
ខ្ញុំគិតថា ពីមុនមានតែស្រុកគេ ឬប្រទេសគេផ្សេងទៀតដែលគេធ្វើចឹង ដល់ពេលខ្ញុំបានមកដល់កម្មវិធីតាំងពិព័ណ៌ស្ទែមចឹង បានខ្ញុំដឹងថាខ្មែរយើងក៏អាចធ្វើចឹងបានដែរ។ ពេលខ្ញុំមកជួបអាហ្នឹងគឺវាពាក់ព័ន្ធនឹងថ្ងៃអនាគតខ្ញុំហ្មង»។
យុវតី ឃីវន ទិត្យស្រីនិច វ័យ១២ឆ្នាំ ជាសិស្សថ្នាក់ទី៦ នៃសាលារៀន Washington D.C. ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញដែលបានចូលរួមក្នុងមហោស្រពនេះ ឲ្យដឹងទៀតថា ការមើលឃើញការពិសោធន៍ដោយផ្ទាល់ភ្នែកនេះ ជំរុញឲ្យយុវតីរូបនេះ ចង់ក្លាយខ្លួនជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមួយរូបដែរ។
សម្រាប់យុវតី ទិត្យស្រីនិច នេះគឺជាលើកទីមួយ ដែលខ្លួនបានមើលឃើញការពិសោធន៍វិទ្យាសាស្ត្រ ដោយផ្ទាល់ភ្នែកបែបនេះ។ កន្លងមក ស្រីនិច ធ្លាប់តែមើលឃើញការពិសោធន៍នានានៅតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណេត និងកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ប៉ុណ្ណោះ។
«វាឡូយ ខ្ញុំអត់ដែលឃើញចឹងទេ។ គេពិសោធន៍ដូច Dry Ice [ការពិសោធន៍ទឹកកកស្ងួត] និយាយទៅគេពិសោធន៍បែបពពុះ ហើយវាចេញផ្សែងមក ពេលយើងប៉ះទៅវាចេញផ្សែង។ ហើយដល់ពេលគេដាក់អាហ្នឹងលាយចូលគ្នាចឹងទៅ បានយើងដឹងថាអាហ្នឹងវាចេញម៉េច»។
(ទស្សនា FacebookLive ដែលលោក សឹង សុផាត នៃ VOA បានសម្ភាសន៍អ្នកជំនាញខាងមុខវិជ្ជាស្ទែម)
លោក ជុំ កែម ជាគណៈគ្រប់គ្រង នៃសាលារៀន Washington D.C. ថ្លែងប្រាប់ VOA ថាការពិសោធន៍ជាក់ស្តែងដែលមាននៅក្នុងមហោស្រពនេះ គឺជាការបំពេញបន្ថែមលើទ្រឹស្តីដែលសិស្ស និស្សិតបានសិក្សានៅឯសាលារៀន។
«ការធ្វើពិសោធន៍ ការធ្វើឧទាហរណ៍ឲ្យមើលទៅលើកម្មវិធីវិទ្យាសាស្ត្រហ្នឹង ខ្ញុំជឿថាជាកត្តាមួយដែលជួយជំរុញឲ្យគាត់មានទឹកចិត្ត ក៏ដូចជាពញ្ញាក់ឲ្យគាត់យល់បន្ថែម ក៏ដូចជាធ្វើឲ្យគាត់ចាប់អារម្មណ៍ទៅលើមុខវិជ្ជា មុខជំនាញខាងហ្នឹង»។
លោក ជុំ កែម ចង់មើលឃើញសាលារៀនទាំងអស់ដាក់បន្ថែមនូវការអនុវត្ត និងការពិសោធន៍វិទ្យាសាស្ត្រ និងវិស្វកម្ម ដោយផ្ទាល់ដែលអាចឲ្យសិស្សកាន់តែចាប់អារម្មណ៍ចំពោះមុខវិជ្ជាទាំងនេះ។
អាជីពការងារផ្នែក STEM នេះ បានក្លាយជាវិស័យអាទិភាពដែលប្រទេសកម្ពុជា និងពិភពលោកកំពុងត្រូវការ។ អ្នកជំនាញវិស័យបច្ចេកវិទ្យា ឲ្យដឹងថា វិស័យបច្ចេកវិទ្យារបស់កម្ពុជាបានរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់នាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ ដោយវិស័យនេះត្រូវគេប៉ាន់ស្មានថា មានទំហំជាទឹកប្រាក់ប្រមាណ៨០០លានដុល្លារ។ ទោះជាយ៉ាងណាចំនួនអ្នកដែលមានជំនាញនេះនៅមានចំនួនតិចតួចនៅឡើយ។
ថ្លែងមកកាន់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននាព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ លោក ហង់ ជួនណារ៉ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមពង្រឹងមូលដ្ឋានអប់រំស្ទែម តាំងពីកម្រិតបឋមសិក្សា រហូតដល់ឧត្តមសិក្សា។
«កន្លងមកនេះ យើងពង្រឹងការប្រឡង។ យើងចែកជូនឲ្យសិស្សនូវមេរៀន។ យើងបង្រៀនគ្រូលើវិស័យស្ទែម។ គឺយើងចង់ឲ្យសិស្សមានមូលដ្ឋានរឹងមាំ ដើម្បីទៅចាប់យកមុខវិជ្ជាផ្សេងៗទៀត ដូចជាបច្ចេកវិទ្យា។ ឧទាហរណ៍ថា Computer Coding នៅពេលគាត់មក គាត់ឃើញគាត់ចាប់អារម្មណ៍ គាត់ទៅវិញគាត់ខំប្រឹង ហើយគាត់ផ្តោតទៅលើវិស័យណាមួយដែលគាត់ចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងជាងគេ។ ហើយបន្ទាប់មកទៀតនៅពេលគាត់រៀនចប់មធ្យមសិក្សា គាត់អាចជ្រើសរើសបច្ចេកវិទ្យា»។
មហោស្រពវិទ្យាសាស្ត្រ និងវិស្វកម្មនេះ ធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេល៣ថ្ងៃ គឺចាប់ពីថ្ងៃទី០៩ ដល់ទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧។ មហោស្រពរយៈពេល៣ថ្ងៃនេះ ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ២៥.០០០នាក់៕
