លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ បានទទូចឲ្យកសិករខ្មែរ បង្អង់ការលក់ស្រូវរបស់ពួកគេ នៅពេលដែលតម្លៃស្រូវនៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិបានបន្តធ្លាក់ចុះ។
ប្រជាកសិករខ្មែររាប់រយនាក់នៅខេត្តបាត់ដំបង កាលពីខែកញ្ញា បានលើកគ្នាតវ៉ា ប្រឆាំងនឹងការទម្លាក់តម្លៃស្រូវពីឈ្មួញកណ្ដាល ដែលបានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនរបស់លោក ហ៊ុន សែន កំណត់តម្លៃស្រូវ និងជំរុញឲ្យមន្ត្រី ក៏ដូចជាអ្នកជំនួញស្ទុះស្ទាទិញអង្ករពីប្រជាកសិករ ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយស្ថានភាពតានតឹងនាពេលនោះ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងអំពីការបង្អង់លក់ផលិតផលស្រូវនេះ នៅក្នុងពេលលោកចូលរួមក្នុងពិធីសម្ភោជដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ផ្លូវមួយខ្សែ ដែលបានមកពីជំនួយរបស់ប្រទេសចិន និងការចូលរួមថវិកាបដិភាគពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅក្នុងខេត្តរតនគីរី។
«នៅក្នុងពេលដែលនៅលើពិភពលោក និងនៅក្នុងតំបន់របស់យើង កំពុងមានវិបត្តិ អំពីការធ្លាក់ចុះនៃថ្លៃស្រូវ មិនមែនគ្រាន់តែនៅកម្ពុជាទេ នៅប្រទេសថៃ ប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសដទៃទៀត សុទ្ធតែតម្លៃអង្ករធ្លាក់ចុះទាំងអស់។ ដូច្នេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ អំពាវនាវចំពោះប្រជាពលរដ្ឋមេត្តាខិតខំហាលស្រូវ ថែទាំស្រូវនេះទុកសិន។ នៅពេលដែលតម្លៃស្រូវឡើងថ្លៃ ចាំធ្វើការលក់ កុំលក់ទាំងទទឹក។ ស្រូវទទឹកដែលធ្វើឲ្យគេបង្អាប់ថ្លៃ ដែលធ្វើឲ្យឈ្មួញបង្អាប់ថ្លៃ»។
លោក ហ៊ុន សែន ដែលបានស្ថិតក្នុងអំណាចជាងបីទសវត្សរ៍មកនោះ ថ្លែងបន្តថាកម្ពុជា នឹងនៅសល់ផលស្រូវប្រមាណ៥លានតោន ក្រោយពីទូទាត់ទៅលើការទទួលទាន និងការកាត់ទុកពូជស្រូវ។
លោកបន្តថា កម្ពុជានឹងនាំអង្ករទៅប្រទេសចិនចំនួន២០ម៉ឺនតោន ប្រទេសវៀតណាម ៣០ម៉ឺនតោន និងមួយចំនួនទៀតទៅកាន់តំបន់អឺរ៉ុប។
នៅក្នុងស្ថានភាពធ្លាក់ថ្លៃស្រូវដដែលនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានស្នើដល់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ពិនិត្យលទ្ធភាព សម្រួលដល់ទុក្ខលំបាករបស់កសិករ តែលោកមិនបានបញ្ជាក់ថា តើគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុត្រូវធ្វើរបៀបណា ដើម្បីជួយដល់ប្រជាកសិករខ្មែរនោះឡើយ។
«ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ក៏សូមអំពាវនាវចំពោះមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ដែលឲ្យប្រជាជនខ្ចី។ សូមមេត្តាយោគយល់នូវការលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលកំពុងមានការលំបាកអំពីតម្លៃស្រូវចុះ។ ហើយតម្លៃស្រូវចុះនេះ វាមិនមែនចុះតែស្រុកខ្មែរទេ ឥឡូវនេះ នៅប្រទេសគ្រប់តែប្រទេសមានបញ្ហាទាំងអស់»។
ការតវ៉ាប្រឆាំងតម្លៃស្រូវធ្លាក់ចុះនៅខេត្តបាត់ដំបងបានកើតឡើង ក្រោយពីមានឈ្មួញកណ្ដាលមកចរចាទិញស្រូវពីកសិករ ក្នុងតម្លៃ៦០០រៀលក្នុងមួយគីឡូសម្រាប់ស្រូវប្រភេទលេខ២ និង៦៥០រៀលសម្រាប់ប្រភេទលេខ១។
ក៏ប៉ុន្តែ ពេលកសិករយកស្រូវទៅលក់ ឈ្មួញកណ្ដាលបែរជាមិនទិញ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យកសិករកើតក្ដីខឹងសម្បារជាខ្លាំង។
លោក ឆុង សុផល មន្ត្រីសម្របសម្រួលសហគមន៍កសិកម្មនៃបណ្ដាញកសិករ និងធម្មជាតិ (Farmer and Nature Net) ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃចន្ទនេះថា តម្លៃស្រូវពិតជាបានធ្លាក់ចុះនៅគ្រប់ទីកន្លែង ប៉ុន្តែលោកសម្តែងក្ដីមន្ទិលអំពីតម្លៃអង្ករ ដែលមិនបានធ្លាក់ចុះដូចតម្លៃស្រូវនោះឡើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវបើកយុទ្ធនាការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីថ្លៃផលិត និងថ្លៃលក់ឲ្យបានហ្មត់ចត់ ដោយរដ្ឋាភិបាលមិនអាចគ្រាន់តែប្រកាសឲ្យកសិករបង្អង់ការលក់ស្រូវរបស់ខ្លួន រង់ចាំតម្លៃស្រូវឡើងមកវិញនោះឡើយ។
លោកនិយាយថា ប្រជាកសិករអាចនឹងធ្វើការតវ៉ា ប្រសិនបើតម្លៃស្រូវរបស់ពួកគេ បានតិចជាងថ្លៃដើមដែលពួកគេបានចំណាយលើការបង្កបង្កើនផលស្រូវ។
«ខ្ញុំផលិតស្រូវអស់៩០០[រៀល] តែគេទិញខ្ញុំ៨០០[រៀល] ខ្ញុំខាត១០០។ អញ្ចឹងក្នុងមួយហិកតា បើខ្ញុំផលិតបានបីតោន ខ្ញុំត្រូវខាត៣០ម៉ឺន[រៀល]។ បើខ្ញុំធ្វើបីហិតា ខ្ញុំខាត៩០ម៉ឺន បូកមួយការប្រាក់ទៀត ខ្ញុំខាតជាងជិត២លាន។ អញ្ចឹងចង់មិនចង់ ស្រូវខ្ញុំអត់លក់ អញ្ចឹងវាត្រូវមានអឺ អាចវាមានករណីកើតឡើង ដូចនៅបាត់ដំបង កាលពីខែប្រាំបួន»។
លោក ឆុង សុផល បន្តពីលទ្ធភាពដែលអាចផ្ទុះការតវ៉ាយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«វាអាចអញ្ចឹង ដោយសារយើងអត់មានតុល្យភាពរវាងការផលិត ហើយនិងការលក់។ ដូចខ្ញុំបញ្ជាក់ហើយ បញ្ជាក់ទៀតអញ្ចឹង បើសិនជាស្រូវនៅតែថោក សុំឲ្យអង្ករនៅលើទីផ្សារធ្លាក់នៅសល់តែ២៣០០[រៀល] ២០០០អីទៅអង្ករល្អហ្នឹង ឲ្យវាសមាមាត្រទៅនឹងស្រូវធ្លាក់ថោកហ្នឹង។ បើសិនជាអង្ករ នៅតែអញ្ចឹង អ្នកដែលទិញស្តុក គាត់នៅតែលក់បានថ្លៃ។ គាត់ទិញស្រូវបានថោក គាត់លក់អង្ករបានថ្លៃ។ អញ្ចឹងអ្នកដែលចំណេញគឺ រោងម៉ាស៊ីនឯកជនទាំងអស់ តែសហគមន៍អភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម ដែលរដ្ឋាភិបាលបង្កើតអត់បានចំណេញអីទេ គឺគាត់លក់ស្រូវចេញអស់ហើយ អស់ហើយ។ ដល់ពេលណាគាត់ទិញអង្ករគេហូប ថ្លៃដដែល»។
លោកបានពន្យល់អំពីការធ្លាក់តម្លៃស្រូវថា កាលពីឆ្នាំមុនស្រូវប្រភេទល្អលក់បានពី ១១៥០រៀល ទៅ១២០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម។ រីឯស្រូវប្រភេទអន់គឺលក់បានពី ៩៥០រៀល ទៅ១០០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម។
ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំនេះ ស្រូវប្រភេទល្អគឺលក់បានតែជាង៩០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម និងស្រូវប្រភេទអន់គឺបានជាង៨០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម។ តម្លៃស្រូវនេះគឺសំដៅលើស្រូវដែលច្រូតបានភ្លាមៗពីវាលស្រែ។
ក្រោយផ្ទុះការតវ៉ារឿងតម្លៃស្រូវធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៅខេត្តបាត់ដំបង ក្រុមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេស បានប្រកាសទិញអង្ករពីប្រជាកសិករខ្មែរ ជាហូរហែកាលពីខែកញ្ញា តាមការអំពាវនាវពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍ជនបទនៅកម្ពុជា។
ការប្រកាសទិញអង្ករ ក៏បានកើតឡើង ក្រោយការអំពាវនាវរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យពាណិជ្ជករបញ្ចេញទុនជួយទិញស្រូវពីប្រជាកសិករខ្មែរ។
លោក ហ៊ុន សែន បានស្នើឲ្យពាណិជ្ជករ ធ្វើអាជីវកម្ម ស្រូវអង្គរ ត្រូវបញ្ចេញទុន ដើម្បីជួយទិញក្នុងតម្លៃស្រូវ ដែលស្រូវក្រអូប ស្រូវល្អ មិនទាបជាង៨៤០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម។
លោក ភូ ពុយ ប្រធានធនាគារស្រូវនៅខេត្តបាត់ដំបង ប្រាប់ VOA ថា ការតវ៉ាណាមួយដែលអាចនឹងធ្វើឡើងដោយក្រុមប្រជាកសិករខ្មែរនោះ នឹងមិនអាចកើតមានបាននោះទេ ដោយសារតម្លៃបានកំពុងរើបឡើងវិញ និងមិនធ្លាក់ចុះទៀតនោះដែរ។
«បាទសភាពការណ៍នេះ យើងអត់មានបញ្ហាអីទេ។ ហើយយើងឃើញថា ការប្រមូលទោះបីតម្លៃវាទាបមែនពិត ប៉ុន្តែធៀបទៅតាមទូទៅនៅពិភពលោក មិនមែនទាបតែយើងទេ។ អញ្ចឹង ជាក់ស្ដែងនៅកម្ពុជា យើងកំពុងតែប្រមូលតាំងពីសប្ដាហ៍ទីពីរ ខែ១០ មកដល់ថ្ងៃនេះ។ អញ្ចឹងបានន័យថា អ្នកប្រមូលទិញ ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ ម៉ាស៊ីនតូច ម៉ាស៊ីនធំ សព្វថ្ងៃនេះ គ្រប់ខេត្តនៅទូទាំងប្រទេស កំពុងតែប្រមូលទាំងអស់គ្នា ដើម្បីចូលស្តុកទុក កិនលក់អង្ករឲ្យទៅកាន់ក្រៅប្រទេស។ អញ្ចឹងមកដល់ម៉ោងនេះបានន័យថា យើងឃើញកាលពីដើមរដូវ និងមកដល់ពេលនេះ យើងឃើញថា តម្លៃវាអត់មានការចុះបន្តទៅទៀតទេ។ វាមានការឡើង ឡើងខ្លះ អញ្ចឹងយើងអាចថា វាអត់មានអីដែលគួរឲ្យ ដូចមុនទៀតទេបាទ»។
នៅក្នុងឧស្សាហកម្មផលិតស្រូវ និងអង្ករនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទទួលបរាជ័យ ក្នុងការសម្រេចគោលនយោបាយនាំស្រូវអង្ករចេញឲ្យបាន១លានតោនកាលពីឆ្នាំ ២០១៥ ដោយសារក្រុមមន្ត្រីកសិកម្ម មិនបានអនុវត្តគោលនយោបាយនាំចេញអង្ករព្រមគ្នា ខណៈដែលអ្នកវិនិយោគនៅរារែក មិនហ៊ានបោះទុនលើការដំឡើងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ៕
