ក្រុមអ្នកនិពន្ធ អ្នកកាសែត និងសកម្មជនក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កំពុងតវ៉ាប្រឆាំងនឹងច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាស ដែលច្បាប់នេះត្រូវបានគេប្រើប្រាស់កាន់តែច្រើនដើម្បីកាត់ទោសអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល ក្រោមបទបរិហារកេរ្តិ៍តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
រឿងក្តីនានាពាក់ព័ន្ធនឹងបទបរិហារកេរ្តិ៍តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតបានជះឥទ្ធិពលគួរឲ្យបារម្ភមួយដល់ការបញ្ចេញមតិដោយសេរីនៅក្រោមរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ហើយករណីទាំងនេះបានបន្ថែមលើបញ្ហាជាច្រើនដែលបានញាំញីរដ្ឋបាលរបស់លោកស្រីនៅពេលដែលរដ្ឋបាលរបស់លោកស្រីនឹងឈានចូលដល់ខួបមួយឆ្នាំនៃការកាន់កាប់អំណាចចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦មក។
ការប្រមូលផ្តុំគ្នាទ្រង់ទ្រាយធំប្រឆាំងនឹងច្បាប់អ៊ីនធឺណិតក្នុងឆ្នាំ ២០១៣
មនុស្សរាប់រយនាក់បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅខាងក្រៅសាលាក្រុង ក្នុងទីក្រុងយ៉ាងហ្គននៅថ្ងៃទី ២១ ដល់ថ្ងៃទី ២២ ខែមករា ដើម្បីទាមទារឲ្យសភាមីយ៉ាន់ម៉ា កែប្រែច្បាប់ដែលមានឈ្មោះថា ច្បាប់ទូរគមនាគមន៍ដែលត្រូវបានអនុម័តកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ដើម្បីគ្រប់គ្រងឧស្សាហកម្មទើបនឹងកើតថ្មី ប៉ុន្តែច្បាប់នេះក៏មានបញ្ចូលការដាក់ទោសពីបទបរិហារកេរ្តិ៍តាមប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិតផងដែរ។
លោក Zayar Hlaing និពន្ធនាយករបស់ទស្សនាវដ្តីស៊ើបអង្កេត Mawkum របស់ភូមា បានប្រាប់ហ្វូងមហាជននៅពេលដែលលោកឈរនៅលើដំបូលរថយន្តដឹកទំនិញមួយថា៖ «ច្បាប់នេះត្រូវបានគេបង្កើតឡើងដើម្បីបិទមាត់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។ ហើយវាអាក្រក់បន្តិចហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតនៅតែប្រើច្បាប់នេះ»។
នៅពេលដែលច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័តកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណើរការនៃការធ្វើសេរីភាវូបនីយកម្មវិស័យទូរគមនាគមន៍របស់ខ្លួនក្រោមរដ្ឋាភិបាលដែលមើលទៅដូចជារដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលដឹកនាំដោយលោកអតីតប្រធានាធិបតី ថេន សេនដែលរដ្ឋបាលរបស់លោកបានចាប់ផ្តើមការធ្វើកំណែទម្រង់នយោបាយនិងកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាច្រើន ដោយបាននាំប្រទេសចេញពីការគ្រប់គ្រងដោយយោធាអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍នោះ។
តម្លៃនៃសេវាទូរគមនាគមន៍ធ្លាក់ចុះ ដោយសារច្បាប់ឆ្នាំ២០១៣ បាននាំឲ្យមានអ្នកប្រើប្រាស់ថ្មីៗច្រើន
ក្រុមហ៊ុនបរទេសពីរត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យដាក់ដំណើរការដំឡើងបណ្តាញប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ថ្មី ដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយក្រុមហ៊ុនប្រៃសណីយ៍និងទូរគមនាគមន៍ដែលទ្រទ្រង់ដោយរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា។ សេរីភាវូបនីយកម្មនៃវិស័យនេះបានធ្វើឲ្យការចំណាយលើការទិញទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូនធ្លាក់ចុះ ប៉ុន្តែបានបង្កឲ្យមានការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៃការប្រើប្រាស់បណ្ដាញអ៊ីនធឺណិត និងការប្រើប្រាស់បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook)។
ខណៈដែលច្បាប់ឆ្នាំ ២០១៣ ភាគច្រើនបានដោះស្រាយបញ្ហាមិនគួរឲ្យចាប់អាម្មណ៍នានា ដូចជាការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណ និងសម្ភារៈបរិក្ខារនៃបណ្តាញទូរគមនាគមន៍ ជំពូកទី៦៦Dដ៏ចម្រូងចម្រាសក្នុងច្បាប់នេះ ហាក់ដូចជាត្រូវបានគេតាក់តែងដោយមានការគិតគូរលើអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញទូរគមនាគមន៍ថ្មី តួយ៉ាងដូចជា កំណត់ការដាក់ទោសទណ្ឌរហូតដល់បីឆ្នាំក្នុងពន្ធនាគារនិងការផាកពិន័យជាប្រាក់សម្រាប់ «ការគំរាមកំហែង ការបង្ខិតបង្ខំ ការឃាត់ខ្លួនដោយខុសច្បាប់ ការបរិហាកេរ្តិ៍ ការរំខានដែលជះឥទ្ធិពល ឬការគំរាមកំហែងហួសហេតុដល់បុគ្គលតាមរយៈការប្រើប្រាស់បណ្តាញទូរគមនាគមន៍»។
ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនដែលចូលរួមក្នុងការប្រជុំតវ៉ាកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមករា បានសរសេរនៅលើអាវយឺតនូវពាក្យថា «ត្រូវធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ទូរគមនាគមន៍ ឲ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន» ហើយពួកគេបានគូរបន្ទាត់ក្រហមលើជំពូកទី66Dនៃច្បាប់នេះ»។
ការអនុវត្តច្បាប់ទូរគមនាគមន៍នៅក្រោមរដ្ឋបាលលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី មានការកើនឡើង
ច្បាប់នេះ ត្រូវបានអនុវត្តដោយអន្លើៗនៅក្រោមរដ្ឋបាលរបស់លោក ថេនសេន ដែលកំណែទម្រង់របស់លោករួមមាន ការលុបបំបាត់ការត្រួតពិនិត្យក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (National League for Democracy) បានឈ្នះការបោះឆ្នោតលើសលប់នៅឆ្នាំ ២០១៥ ហើយបានចូលកាន់អំណាចជាផ្លូវការប៉ុន្មានខែបន្ទាប់មក ភាពចម្រូងចម្រាសនៃច្បាប់នេះ បានចាប់ផ្តើមកើនឡើងនិងធ្វើឲ្យមានការងឿងឆ្ងល់ដល់អ្នកគាំទ្រគណបក្សដែលជឿថា គណបក្ស NLD ជាគណបក្សគាំទ្រការបញ្ចេញមតិដោយសេរីនោះ។
ការណ៍ដែលកាន់តែធ្វើឲ្យបញ្ហាកាន់តែអាក្រក់ទៀតនោះ គឺជនជាប់ចោទមួយចំនួនត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ពីបទជេរប្រមាថ ឬ បទបរិហាកេរ្តិ៍ សមាជិកជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សនេះ ដែលរួមមានលោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី និងប្រធានាធិបតីលោកHtinKyaw ដែលជ្រើសរើសដោយលោកស្រី និងលោក Phyo Min Thein ដែលជាប្រមុខគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដ៏មានឥទ្ធិពលនៅទីក្រុងយ៉ាងហ្គន។
សមាគមន៍អ្នកនិពន្ធ ឈ្មោះ Pen Myanmar បានកត់ត្រាករណីប្តឹងផ្តល់ដោយសារការបញ្ចេញមតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតចំនួន ៣៨ករណីក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ បើប្រៀបជាមួយនឹង៧ករណីប៉ុណ្ណោះចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ឆ្នាំ២០១៥។ លោក Zayar Hlaing និពន្ធនាយករបស់ទស្សនាវដី្ត Mawkun បាននិយាយថា លោកបានរាប់ករណីទាំងនោះដែលមានច្រើនជាង ៤០ករណីនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលថ្មី។
មនុស្សម្នាកំពុងប្រើច្បាប់នេះសម្រាប់ជម្លោះតូចតាចដើម្បីសងសឹកអ្នកដទៃ
លោក Robert San Aung មេធាវីសិទ្ធិមនុស្សដ៏លេចធ្លោដែលបានធ្វើការងារការពារសកម្មជនជាច្រើននាក់ពីបទរំលោភបំពានលើច្បាប់នេះ បាននិយាយថា ករណីទាំងនេះបានកើនឡើងដោយសារតែក្រុមអ្នកចង់ធ្វើច្បាប់នេះឲ្យកាន់តែអាក្រក់ទៅ ដោយព្យាយាមបង្កើតឲ្យមានអស្ថិរភាពនៅក្នុងអំឡុងពេលអន្តរកាលប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែដោយសារតែប្រជាជនធម្មតាបានដឹងថាពួកគេអាចប្រើច្បាប់នេះបាន ពួកគេក៏ប្រើវាជាមធ្យោបាយមួយដើម្បីសងសឹកអ្នកដទៃនៅក្នុងជម្លោះផ្ទាល់ខ្លួន។
លោកបាននិយាយថា៖ «អ្វីដែលខ្ញុំចង់ស្នើទៅសភានោះ គឺលុបច្បាប់នេះចោល។ ប្រសិនបើសភាគិតថា ច្បាប់នេះមិនគួរចូលជានិរាករណ៍នោះទេ អញ្ចឹងសភាគួរធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះទៅ»។
ច្បាប់នេះជាកង្វល់មួយក្នុងចំណោមកង្វល់នានារបស់រដ្ឋភិបាលស៊ីវិលមីយ៉ាន់ម៉ា
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះហាក់ដូចជាមិនមែនជាអាទិភាពខ្ពស់សម្រាប់ លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលនៅក្នុងតួនាទីពីររបស់លោកស្រី គឺទីប្រឹក្សារដ្ឋ និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនោះទេ ហើយលោកស្រីត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាមេដឹកនាំពិតប្រាកដនៃប្រទេសនេះ។ កិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីធ្វើវិសោធនកម្ម ឬកែប្រែច្បាប់នេះត្រូវបានជាប់គាំងនៅចំពេលដែលមានបញ្ហាដ៏គួរឲ្យបារម្ភកើនឡើង កាន់តែច្រើន។
ចាប់តាំងពីខែតុលាមក រដ្ឋបាលរបស់លោកស្រីស្ថិតនៅក្រោមការរិះគន់ ខណៈពេលដែលកងទ័ពមីយ៉ាន់ម៉ាស្វែងរកពួកសកម្មប្រយុទ្ធនៅក្នុងរដ្ឋRakhine បន្ទាប់ពីមានការវាយប្រហារមួយលើប៉ុស្ដិ៍ប៉ូលិសដែលបានសម្លាប់ឆ្មាំព្រំដែនចំនួនប្រាំបួនរូប។ ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សបាននិយាយថា ការសម្លាប់នោះកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលនៃការតាមប្រមាញ់ រួមមានការរំលោភផ្លូវភេទ និងការដុតផ្ទះសម្បែងជាច្រើនដែលអាចរាប់ចូលទៅជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ។
ភាគច្រើននៃការស្តីបន្ទោសនេះ បានទៅដល់តុរបស់លោកស្រី អ៊ុងសានស៊ូជី។ ក្នុងនាមជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល លោកស្រីអាចនឹងគ្រប់គ្រងតិចតួចលើផ្នែកយោធាប៉ុន្តែក្រុមអ្នករិះគន់បាននិយាយថាលោកស្រីមិនបានប្រើសំឡេងដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់លោកស្រីដើម្បីធ្វើអន្តរាគមន៍ទៅលើរឿងនោះទេ។
ដំណើរការសន្តិភាពក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាក៏ស្ថិតនៅនឹងថ្កល់ដែរ កិច្ចប្រឹងប្រែងគួរឲ្យកត់សម្គាល់មួយនៃរដ្ឋបាលថ្មីរបស់លោកស្រីត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញដោយការប្រយុទ្ធគ្នាជាបន្តបន្ទាប់នៅភាគខាងជើងប្រទេសរវាងក្រុមជនភាគតិចប្រដាប់អាវុធនិងកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាល។
លោក Maung Saungkha ដែលត្រូវបានផ្តន្ទាទោសនៅក្រោមច្បាប់ទូរគមនាគមន៍កាលពីឆ្នាំមុនចំពោះការសរសេរកំណាព្យរបស់លោកដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាការធ្វើឲ្យខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះអតីតប្រធានាធិបតី បានប្រាប់ហ្វូងមហាជនថា លោកមិនចង់យកចិត្តទុកដាក់លើអ្វីដែលជាបញ្ហាតូចតាចនោះទេ។ លោក Saungkha ដែលបានជាប់ក្នុងពន្ធនាគាររយៈពេល៦ខែនៅបន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួននោះ បានថ្លែងថា៖
«យើងមិនចង់នៅលើផ្លូវដោយសារតែបញ្ហាតូចតាចដូចជា បញ្ហាជំពូកទី៦៦D នៃច្បាប់នេះនោះទេ។ យើងនឹងនៅលើផ្លូវដើម្បីទាមទារឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញឬដើម្បីសន្តិភាព»។
មនុស្សជាច្រើននិយាយថា ច្បាប់ទូរគមនាគមន៍ជាច្បាប់ដ៏អាក្រក់មួយ
Nay Phone Latt អ្នកសរសេរប្លុកមួយរូប ដែលក្លាយជាសមាជិកសភាប្រចាំតំបន់សម្រាប់គណបក្ស NLD បានឲ្យដឹងនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយនៅថ្ងៃទី ២៣ខែមករាកន្លងទៅនេះថា បញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងច្បាប់នេះត្រូវបានគេបង្កើតឡើងនៅក្នុងច្បាប់នោះ។ លោកបាននិយាយថា៖
«ច្បាប់នេះមានចំណុចខ្សោយជាច្រើន។ តាមពិតទៅច្បាប់នេះគួរតែត្រូវផ្តោតទៅលើក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍ និង រដ្ឋាភិបាលឯនោះទេ។ ច្បាប់នេះ មិនគួរផ្តោតលើអ្នកប្រើប្រាស់ច្បាប់នោះទេ»។
Nay Phone Lattដែលត្រូវបានគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ក្រោមច្បាប់ដែលចេញមុននៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ បានជាប់ក្នុងពន្ធនាគាររយៈពេលបួនឆ្នាំ មុនពេលលោកត្រូវបានគេដោះលែង ដែលជាផ្នែកមួយនៃការលើកលែងទោស។ លោកគិតថា សមាជិកមួយចំនួននៃសភាជាតិឬសភាសហភាពមិនយល់ពីវិសាលភាពនៃច្បាប់នេះទេ ដោយសារតែកង្វះបទពិសោធន៍ និងបច្ចេកវិទ្យា។ ប៉ុន្តែលោកមានជំនឿថា សមាជិកសភានៅក្នុងគណបក្សរបស់លោកនឹងកែប្រែច្បាប់នេះទាន់ពេលវេលា។
ហើយលោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថាសភានឹងឮសំឡេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ផន បុប្ផា
