ការិយាល័យស៊ើបអង្កេតរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ឬ អេហ្វប៊ីអាយ (FBI) ទៅលើករណីគប់គ្រាប់បែកលើបាតុកម្មគណបក្សប្រឆាំងដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី កាលពីខែមីនាឆ្នាំ១៩៩៧ បានបិទបញ្ចប់ ហើយមិនមានអ្នកណាម្នាក់ទទួលខុសត្រូវលើការគប់គ្រាប់បែកនោះឡើយរហូតមកដល់ពេលនេះ។ ប៉ុន្តែជនរងគ្រោះនៅបន្តទាមទារស្វែងរកយុត្តិធម៌តាមវិធីផ្សេងៗដែលគេអាចធ្វើបាន។
ការិយាល័យ អេហ្វប៊ីអាយ បានបិទការស៊ើបអង្កេតអស់ជាច្រើនឆ្នាំហើយដោយមិនបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថា អ្នកណានៅពីក្រោយខ្នងការបញ្ជាឱ្យមានការគប់គ្រាប់បែកលើក្រុមបាតុករអហិង្សាកាលពីថ្ងៃទី៣០ខែមិនាឆ្នាំ១៩៩៧ ឡើយ ប៉ុន្តែសម្រាប់លោក រ៉ន អាប់នី ការតស៊ូទាមទាររកយុត្តិធម៌នៅបន្តនៅឡើយ។
លោក រ៉ន អាប់នី ជាអតីតប្រធានវិទ្យាស្ថានសាធារណរដ្ឋអន្តរជាតិ គឺជាជនជាតិអាមេរិកាំងតែម្នាក់គត់បានទទួលរងរបួសក្នុងការវាយប្រហារដោយគ្រាប់នោះ ដោយត្រូវរបួសត្រង់ត្រគាក និងភ្លៅខណៈពេលដែលទៅសង្កេតមើលបាតុកម្មដឹកនាំដោយលោកសម រង្ស៊ី ទាមទារឱ្យមានការកែប្រែប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។ មានជនរងគ្រោះ១៦នាក់ផ្សេងទៀតបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតនិងរបួសជាង១៥០នាក់។ អ្នករងគ្រោះមានដូចជាបាតុករ អ្នកលក់ដូរសាមញ្ញ និងអ្នកសារព័ត៌មានជាដើម។
នៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងចុងក្រោយ កាលពីថ្ងៃទី២៣ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០១០ ក្រុមមេធាវីរបស់លោក រ៉ន អាប់នី បានដាក់ពាក្យប្តឹងតវ៉ាទៅការិយាល័យរដ្ឋអាជ្ញាទីក្រុងញូវយ៉កក្នុងគោលបំណងនាំយករឿងក្តីនេះឱ្យមានការជំនុំជម្រះនៅក្នុងតុលាការឡើងវិញបន្ទាប់ពីស្ងប់ស្ងាត់អស់មួយរយៈ។
លោក រ៉ន អាប់នីបានប្រាប់វីអូអេ សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកថា លោកធ្វើនេះគឺដើម្បីយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះទាំងអស់។ លោក អាប់នី បានប្រាប់វីអូអេខ្មែរថា៖
«ការប្តឹងនេះគឺដើម្បីក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះទាំងនោះ គឺមានដូចជាក្រុមគ្រួសារអ្នកលក់អំពៅ អ្នកថតរូបជប៉ុន និងរូបខ្ញុំជាដើម។ យើងទទួលរងគ្រោះពីការប៉ុនប៉ងធ្វើឃាត។ យើងទទួលរងរបួស អ្នកដទៃទៀតស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។ ទាំងនេះហើយបានជាខ្ញុំត្រូវធ្វើកិច្ចការនេះគឺមិនមែនដើម្បីខ្លួនខ្ញុំទេ»។
ការបោកគ្រាប់បែកដែលបណ្តាលឱ្យមានជនជាតិអាមេរិកទទួលរងរបួសនោះបាននាំឱ្យមានការចូលស៊ើបអង្កេតពីការិយាល័យស៊ើបអង្កេតរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ អេហ្វប៊ីអាយ។
យោងតាមឯកសារស៊ើបអង្កេតដែលអេហ្វប៊ីអាយ បានបញ្ចេញឱ្យវីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកនូវផ្នែកខ្លះៗក្នុងពេលថ្មីៗនេះបង្ហាញថា មានសាក្សី និងជនរងគ្រោះជាច្រើនត្រូវបានសម្ភាសដោយមានការចូលរួម និងគ្មានការចូលរួមពីភាគីកម្ពុជា។ ការសម្ភាសត្រូវបានធ្វើនៅកម្ពុជា ថៃ និងសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម។ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលអេហ្វប៊ីអាយ សម្ភាសមានក្រុមអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ដោយសារពួកគេមានវត្តមានខុសប្រក្រតីឈរយាមនៅក្បែរកន្លែងកើតហេតុ ហើយមានការចោទប្រកាន់ថា ពួកគេអាចនឹងមានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការជួយសម្រួលជនល្មើសគេចខ្លួន។
ការស៊ើបអង្កេតនោះបានបិទជាស្ថាពរដោយមិនបង្ហាញជាក់លាក់ថា អ្នកណានៅពីក្រោយពិតប្រាកដ។ អេហ្វប៊ីអាយសន្និដ្ឋានថា លោក រ៉ន អាប់នីមិនមែនជាគោលដៅនៃការវាយប្រហារនោះទេនៅពេលដែលលោកទៅសង្កេតមើលការធ្វើបាតុកម្មនោះ។
លោក ម៉ថុន ស្ក្លារ (Morton Sklar) មេធាវីកាន់សំណុំរឿងនេះបានបញ្ជាក់ប្រាប់វីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកផ្នែកខេមរភាសាថា ការប្តឹងនេះគឺក្នុងទម្រង់ជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងលោកហ៊ុន សែន និងកូនចៅរបស់លោកពីបទទប់ស្កាត់ការស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងកុហកក្រុមស៊ើបអង្កេត អេហ្វប៊ីអាយ៖
លោកបានបន្ថែមទៀតថា៖
«ការដាក់ពាក្យប្តឹងតវ៉ាលើករណីព្រហ្មទណ្ឌកាលពីខែកញ្ញាគឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដ៏ធំមួយដែលយើងធ្វើឡើងដើម្បីដាក់សម្ពាធលើលោកហ៊ុន សែន ទាក់ទងនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងរាលដាលទាំងក្នុងពេលអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្ន»។
ប៉ុន្តែលោក ម៉ថុន បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែនអាចនឹងយកអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់លោកក្នុងនាមជាមេដឹកនាំប្រទេសមួយដើម្បីគេចផុតពីការនាំយកមកកាត់ទោសក្នុងរយៈពេលដែលលោកនៅកាន់អំណាច។
យោងតាមឯកសារស៊ើបអង្កេតរបស់ អេហ្វប៊ីអាយ មានគ្រាប់បែកចំនួនបួនគ្រាប់ត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខគប់លើហ្វូងបាតុករអហិង្សា។
លោក សំរិទ្ធ ដួងហាក់ អតីតអ្នកសារព័ត៌មានដែលបានរងរបួសពីការវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកក្នុងពេលដែលចុះទៅយកព័ត៌មានបាតុកម្មនោះបានបញ្ជាក់ថា៖
«ក្នុងនាមជាជនរងគ្រោះយើងឃើញហើយមនុស្សម្នាក់ដែលពិការជិតពីរខែដើរមិនរួច តើខ្ញុំឈឺចាប់ប៉ុន្មាន ហើយទន្ទឹមហ្នឹងនោះវាមិនត្រឹមតែខ្ញុំដើរមិនរួចពីរខែប៉ុណ្ណឹង មានអ្នកខ្លះបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត បងប្អូនប្តីសី សាច់ញាតិ របស់គេទៀតដូច្នេះយើងគួរថាបណ្តោយឱ្យមាននិទណ្ឌភាពជាបន្តបន្ទាប់ទៅតើជាគំរូល្អសម្រាប់នីតិរដ្ឋមួយទេ?»
លោក រ៉ន អាប់នីតែងតែធ្វើដំណើរជាប្រចាំត្រឡប់ទៅប្រទេសកម្ពុជាវិញដោយសារលោកមានមជ្ឈមណ្ឌលជួយដល់ក្រុមកុមារកំព្រានៅទីនោះ។ លោកនៅចងចាំពីអនុស្សាវរីយ៍ឈឺចាប់នោះក៏ប៉ុន្តែមិនបង្ហាញពីការភ័យខ្លាចអ្វីទេដោយលោកបញ្ជាក់ថា៖
«គេតែងតែប្រាប់ខ្ញុំថាបើលោកគេចផុតពីគ្រាប់បែកលើកទីមួយ លោកក៏អាចគេចផុតពីគ្រាប់បែកទីពីរដែរ»។
នៅកម្ពុជាវិញ លោក រ៉ន អាប់នី សង្កេតឃើញថា ការចងចាំពីការវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកនេះហាក់ដូចជាត្រូវបានគេបំភ្លេចទៅហើយ លើកលែងតែគណបក្សប្រឆាំងប៉ុណ្ណោះដែលនៅ មានការចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការតស៊ូស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះដោយដាក់ពាក្យប្តឹងជាបន្តបន្ទាប់។
ពាក្យបណ្តឹងតវ៉ាចុងក្រោយនោះត្រូវបានដាក់ប្តឹងខណៈពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងមានវត្តមាននៅ បូរីញ៉ូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក។
វីអូអេនៅមិនទាន់ទទួលបានការបកស្រាយជាផ្លូវការណាមួយពីខាងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែនទេ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងពាក្យបណ្តឹងចុងក្រោយនេះ។ ទីប្រឹក្សារបស់លោកប៉ុន្មាននាក់ដែលវីអូអេព្យាយាមទាក់ទងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃនេះមិនហ៊ានធ្វើអត្ថាធិប្បាយអ្វីទេ។ លោកប្រាក់ សុខុនទីប្រឹក្សាម្នាក់បានបញ្ជាក់ថារឿងនេះយូរពេកណាស់ហើយ។ ប៉ុន្តែទីប្រឹក្សារបស់លោក ហ៊ុន សែនមួយរូបគឺលោក ស្រ៊ី ថាមរង្គ ធ្លាប់បានប្រាប់វីអូអេក្នុងពេលដែលលោកហ៊ុន សែនមកទីក្រុងញ៉ូវយ៉កកាលពីខែកញ្ញាថាលោក មិនយកចិត្តទុកដាក់លើការដាក់ពាក្យបណ្តឹងនោះទេ។
យ៉ាងណាក៏ដោយលោក រ៉ន អាប់នី ទទួលស្គាល់ថាការចាប់អារម្មណ៍លើករណីនេះនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌អាមេរិកនៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយដែរ។ លោកបានប្រាប់វីអូអេក្រោយពីទើបត្រឡប់មកពីកម្ពុជានាពេលថ្មីៗនេះថា៖
«ខ្ញុំត្រូវធ្វើការងារច្រើនដោយសារឥឡូវនេះខ្ញុំបានត្រឡប់មកពីកម្ពុជាវិញ ហើយគឺត្រូវព្យាយាមទាក់ទាញរកខាងស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញតិចូលរួម។ ដូច្នេះខ្ញុំត្រូវធ្វើការងារនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃ»។
សម្រាប់លោក រ៉ូនី ការបន្តប្តឹងនៅតុលាការសហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាជំហានថ្មីមួយទៀតប៉ុណ្ណោះ នៅមានប្រទេសមួយចំនួនទៀតដែលលោកនិងមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដែលជាតួអង្គសំខាន់ក្នុងការរៀបចំឱ្យមានបាតុកម្មតាំងពីដំបូងទីគ្រោងនឹងបន្តយករឿងក្តីរបស់លោកទៅបន្តប្តឹងដើម្បីរកយុត្តិធម៌៕
